Προλετάριοι όλων των χωρών σφαχτείτε

Η ταινία αναφέρεται στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που ήταν ο πρώτος βιομηχανικού τύπου πόλεμος. Επίσης αναφέρεται στην προδοτική στάση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη και ιδιαίτερα του μεγαλύτερου κόμματος της, του γερμανικού SPD, που ταυτίστηκε με αυτό τον πόλεμο.

Σε μια εποχή που οι προσδοκίες για την κοινωνική επανάσταση ειδικά στην κεντρική Ευρώπη ήταν μεγάλες, τελικά επικράτησε ο εθνικισμός κι ο σοβινιστικός πατριωτισμός. Οι προλετάριοι παρασύρθηκαν σε αυτό τον όλεθρο και έγιναν κρέας για τα κανόνια του καπιταλισμού. «Γιατί είναι γλυκό κι ωραίο να πεθαίνεις για την πατρίδα»…

Διάρκεια: 65:00

Έτος Παραγωγής:

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι:

Κωδ.Καταχώρησης: NT202

Νεοναζί: Το Ολοκαύτωμα της Μνήμης

Στο«Ολοκαύτωμα της Μνήμης» οι επιζώντες των ναζιστικών θηριωδιών σε Καλάβρυτα, Δίστομο και Χορτιάτη αλλά και Εβραίοι της Θεσσαλονίκης που οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς περιγράφουν τα όσα έζησαν, οι μαθητές του Λυκείου του Διστόμου «εκθέτουν» τα ΜΜΕ που εξέθεσαν το χωριό τους παρουσιάζοντας το εσφαλμένα να έχει ψηφίσει τους πολιτικούς απογόνους των δολοφόνων των συγγενών τους και ο γιος του διαβόητου Ξενοφώντα Γιοσμά, μέλος της Χρυσής Αυγής σήμερα υποστηρίζει ότι ο Χίτλερ «αναγκάστηκε να κάνει τον πόλεμο» και άλλα πολλά που αποδεικνύουν τη στενή σχέση της Χρυσής Αυγής με τον ναζισμό…

Μια μέρα μετά τις εκλογές του 2012, η είδηση κάνει τον γύρο των τηλεοπτικών σταθμών: η Χρυσή Αυγή  έλαβε 1.000 ψήφους στα μαρτυρικά Καλάβρυτα και Δίστομο. Δυο πόλεις που σημαδεύτηκαν από τη ναζιστική θηριωδία, παρουσιάζονται να νομιμοποιούν με την ψήφο τους, τους «πολιτικούς απογόνους» των δολοφόνων τους, σύμφωνα με τα ΜΜΕ. Τις αμέσως επόμενες μέρες, στην ερώτηση αν είναι νεοναζί και σχετίζονται με τον Χίτλερ, οι εκπρόσωποι της Χρυσής Αυγής απαντούν:  «οι δημότες στα Καλάβρυτα και το Δίστομο απάντησαν ήδη, με την ψήφο τους». Η ιστορική μνήμη έχει εξασθενίσει ή πρόκειται για μια κατασκευασμένη είδηση;

Η απάντηση βρίσκεται στο Λύκειο Διστόμου, όπου οι μαθητές του παρακολουθούν ένα ντοκιμαντέρ για τα ναζιστικά εγκλήματα  στα Καλάβρυτα, στον Χορτιάτη και στο Άουσβιτς. Η συζήτηση που ακολουθεί γρήγορα επεκτείνεται, σε θέματα όπως η αντίσταση στην γερμανική κατοχή. Μήπως έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι αν οι αντάρτες δεν προκαλούσαν με την δράση τους, τους Γερμανούς,  δεν θα υπήρχαν και Ολοκαυτώματα;

Αυτή την τελευταία άποψη υποστηρίζει ο γιος ενός διαβόητου Έλληνα δωσίλογου. Ο πατέρας, υπουργός Προπαγάνδας στην κυβέρνηση Τσιρονίκου – την τελευταία φιλοναζιστική κυβέρνηση φάντασμα – το έσκασε το 1944 συνοδεύοντας τα γερμανικά στρατεύματα που αποχωρούσαν. Ο γιος ήταν υποψήφιος του ΛΑΟΣ στις εκλογές και τώρα προσχώρησε στην Χρυσή Αυγή.

Πίσω στο Λύκειο του Διστόμου, οι μαθητές έρχονται αντιμέτωποι με μια ιστορική αλήθεια: δεν υπήρξαν μόνο Έλληνες θύματα, αλλά και Έλληνες που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή. Από το ντοκιμαντέρ που παρακολουθούν, μαθαίνουν ότι τα Τάγματα Ασφαλείας και όχι οι Γερμανοί, έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην σφαγή στο Χορτιάτη και συμμετείχαν στη σφαγή στην ίδια την πόλη τους.

Μπορεί να προχωρήσει προς τα μπρος, μια χώρα που δεν γνωρίζει το παρελθόν της;

Ένα ντοκιμαντέρ μέσα στο ντοκιμαντέρ, για τη μνήμη και τη λήθη.

Διάρκεια: 92:05

Έτος Παραγωγής: 2015

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: NT198

Ένα τραγούδι για τον Αργύρη

10 Ιουνίου 1944. Δίστομο. Ένα μικρό χωριό, ένα βήμα από την θάλασσα, στο δρόμο από την Αθήνα προς τους Δελφούς. Εδώ επιζεί ο μικρός Αργύρης, ούτε καν τεσσάρων χρονών, στις 10 Ιουνίου του 1944 μία κτηνώδη σφαγή των Γερμανικών Δυνάμεων: Το λεγόμενο «μέτρο εξιλέωσης» μιας ναζιστικής μεραρχίας ως αντίποινα για μία επίθεση ανταρτών εναντίον των Γερμανών στην περιοχή. Σε λιγότερο από δύο ώρες σκοτώνονται 218 κάτοικοι του χωριού ? γυναίκες, άντρες, γέροι, μωρά και βρέφη. Ο Αργύρης χάνει τους γονείς του και άλλους 30 συγγενείς.

Κάμποσα χρόνια περνάει το αγόρι σε ορφανοτροφεία γύρω από την Αθήνα, μέσα σε χιλιάδες παιδιά του πολέμου. Ώσπου μία μέρα εμφανίζεται μία αποστολή του Ερυθρού Σταυρού και διαλέγει μία χούφτα παιδιά για ένα μεγάλο ταξίδι σε μία μακρινή χώρα. Ο Αργύρης θέλει οπωσδήποτε να πάει μαζί τους. Και έτσι φτάνει στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι στο Τρόγκεν. Χρόνια αργότερα κάνει τη διδακτορική του διατριβή στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ) στα Μαθηματικά και την Αστροφυσική. Πολύ σύντομα αρχίζει να διδάσκει στα λύκεια της Ζυρίχης, μεταφράζει Έλληνες ποιητές στα γερμανικά, και εργάζεται ως βοηθός αργότερα για μερικά χρόνια, μεταξύ άλλων και με το Ελβετικό Σώμα Βοήθειας για τα θύματα καταστροφών στην αναπτυξιακή βοήθεια στη Σομαλία, στο Νεπάλ και στην Ινδονησία. Γυρνώντας στην Ευρώπη, αρχίζει τα πήγαινε-έλα μεταξύ Ελβετίας και Ελλάδας ? και οι παραμονές στην παλιά του πατρίδα όλο και παρατείνονται.

Ο Αργύρης Σφουντούρης, σήμερα 66 χρονών, είναι ένας άνδρας με συναρπαστική γοητεία και μελαγχολική ευθυμία, που έχει ασχοληθεί σε όλη του την ζωή με την παραφροσύνη, που του συνέβη όταν ήταν μικρό παιδί. Σε ένα «Συνέδριο για την Ειρήνη» – για παράδειγμα- συλλογιζόταν δυνατότητες, πώς θα μπορούσε ο κόσμος να βγει από το φαύλο κύκλο της βίας. Δεν προσπάθησε να το «ξεπεράσει» μέσα του, και να «κλείσει» το κεφάλαιο με τις παιδικές του αναμνήσεις, αλλά πολύ περισσότερο αγωνίστηκε να μάθει να ζει με αυτές και πέραν τούτου να επηρεάσει τον έξω κόσμο.

Μία ταινία για την αντιμετώπιση του προσωπικού θρήνου και του ιστορικού χρέους.

Μία ταινία για τις φαινομενικά άλυτες δυσκολίες μίας πραγματικής συμφιλίωσης, μία ταινία για την αναζήτηση της ειρήνης — ένα ταξίδι με άγνωστο τέλος.

Διάρκεια: 104:00

Έτος Παραγωγής: 2007

Γλώσσα: Γερμανικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: Τ197

Tα κενά της συλλογικής μνήμης: οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης

“Τα κενά της συλλογικής μνήμης” (2012) αποτελεί μία ανεξάρτητη παραγωγή για το ολοκαύτωμα της ελλάδας και πιο συγκεκριμένα για την καταστροφή της αρχαιότερη κοινότητας στη θεσσαλονίκη.

Η ιστορική μνήμη και η καταστροφή της, το συλλογικό τραύμα και η κατασκευή της επίσημης εκδοχής των γεγονότων όπως και τα κλασσικά στερεότυπα και οι προκαταλήψεις είναι κάποια από τα θέματα που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντερ.

Πέρα από προσωπικές μαρτυρίες, υπάρχουν συνεντεύξεις διάσημων ιστορικών όπως:

• Rena Molho
• Steven B. Bowman
• Kathryn E. Fleming
• Στράτος Δορδανας
• Μαρία Καβάλα
• Πάρης Παπαμίχος-Χρονάκης
  

  ---

Διάρκεια: 72:25

Έτος Παραγωγής: 2012

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: en

Κωδ.Καταχώρησης: NT196

Συλλογικά Όνειρα

Ντοκιμαντέρ για την κολεκτιβίστικη εμπειρία στην ‘Ανω Αραγονία.

Τον ιούλιο του 1936 πολλά χωριά  της δημοκρατική Ισπανίας, και σε μεγάλο τμήμα της Άνω Αραγονίας, επέλεξαν μπρος στην επικείμενη συγκομιδή, την συλλογική και από κοινού εργασία εν μέσω εμφυλίου πολέμου.

Οι προσωπικές ιστορίες του Χοσε Μάρτιν, της Μαρίας και των λοιπών γειτόνων εκείνων των μικρών χωριών της “βαθιάς “Αραγονίας” έχουν την αξία εκείνη, της αφήγησης σε πρώτο πρόσωπο εκείνων που έζησαν και βίωσαν τη δημιουργία και εξέλιξη των κολλεκτίβων σε καιρό πολέμου, τις κακουχίες, τα προβλήματα και το ξεπέρασμά τους, μέχρι τη τελική τους διάλυση – από τις φασιστικές και δημοκρατικές δυνάμεις- με την εκτέλεση και φυλακιση πολλών ενεργών μελών τους.

Οι Χοσέ Μάρτιν, η Μαρία και οι λοιποί γείτονες διατηρούν το βλέμμα στραμένο σε εκείνο το άγνωστο σε πολλούς παρελθόν μας, γνωρίζοντας ότι υπήρξαν συμμέτοχοι σε μια ριζική κοινωνική αλλαγή βιώνοντας την πιθανότητα να αλλάξουν την πραγματικότητα, την πιθανότητα να είναι ελεύθεροι γιατί έτσι απλά το αποφάσισαν για τους εαυτούς τους και για τους υπόλοιπους.

Υποτιτλισμός και επιμέλεια από συμμετέχοντες στο εγχείρημα αυτομόρφωσης της Κατάληψης Σινιάλο.

Διάρκεια: 104:37

Έτος Παραγωγής: 2011

Γλώσσα: Ισπανικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: NT195

Σαν πέτρινα λιοντάρια στην μπασιά της νύχτας

Η ταινία του  ελβετού ντοκιμαντερίστα Ολιβιέ Ζισουά,«Σαν πέτρινα λιοντάρια στη μπασιά της νύχτας» (2012) είναι ένα ελεγειακό κινηματογραφικό δοκίμιο που επιχειρεί να ζωντανέψει τις μνήμες εξορίας της Μακρονήσου, σκηνοθετώντας έναν λογοτεχνικό «Ψυχρό Πόλεμο» ανάμεσα στα ποιητικά γραπτά εξόριστων ποιητών, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τάσος Λειβαδίτης και ο Μενέλαος Λουντέμης.

Τα ποιήματα αυτά αποτελούν ένα χρονικό, κάποιες φορές καθημερινό, αλλά κυρίως ελλειπτικό, της ζωής των πολιτικών κρατουμένων στο νησί.

Από το 1947 ως και το 1951, περισσότεροι από 80.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά ελληνικής καταγωγής εκτοπίστηκαν στη Μακρόνησο, σε στρατόπεδα αναμόρφωσης που δημιουργήθηκαν για να «καταπολεμήσουν την επέκταση του Κομμουνισμού». Ανάμεσα στους εξόριστους αυτούς βρίσκονταν πολλοί συγγραφείς και ποιητές, όπως ο Γιάννης Ρίτσος και ο Τάσος Λειβαδίτης.

Παρά τις στερήσεις και τα βασανιστήρια, κατάφεραν να γράψουν ποιήματα στα οποία περιγράφουν τον αγώνα για επιβίωση μέσα σε αυτό το σύμπαν εγκλεισμού. Τα κείμενα αυτά, εκ των οποίων κάποια θάφτηκαν στα στρατόπεδα, βρέθηκαν αργότερα.

Η ταινία αναμιγνύει τα ποιητικά αυτά γραπτά με τις ομιλίες «αναμορφωτικής» προπαγάνδας που μεταδίδονταν ακατάπαυστα από τα μεγάφωνα των στρατοπέδων. Αργά πλάνα τράβελινγκ μας οδηγούν σε ένα υπνωτικό ταξίδι μέσα στα ερείπια των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, ενώ προσκρούουν σε φωτογραφικά αρχεία. Ένα κινηματογραφικό δοκίμιο που ζωντανεύει τη μνήμη ξεχασμένων ερειπίων και μιας μάχης που χάθηκε. Με την προσδοκία πως η ταινία θα μπορέσει να συνεισφέρει στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, οι δημιουργοί ενθαρρύνουν κάθε ενδιαφερόμενο να οργανώσει μη εμπορικές δημόσιες ή ιδιωτικές προβολές, με τη βοήθεια και του συνοδευτικού υλικού που διατίθεται στον ιστοτόπο της ταινίας, αλλά και με τη βοήθεια του παράλληλου ενημερωτικού ιστοτόπου www.makronissos.net

Διάρκεια: 55:19

Έτος Παραγωγής: 2012

Γλώσσα: Γαλλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: NT194

Παρασκήνιο – Σάββας Παλές, Εθελοντής στον Ισπανικό πόλεμο

Το επεισόδιο της εκπομπής «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» με τίτλο «ΣΑΒΑΣ ΠΑΛΕΣ ΕΝΑΣ ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ ΣΤΟΝ ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ» είναι αφιερωμένο σε Έλληνες εθελοντές που συμμετείχαν στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Ο ΣΑΒΑΣ ΠΑΛΕΣ περιγράφει την εμπειρία του από τη συμμετοχή στη συγκεκριμένη στρατιωτική επιχείρηση, τη συγκρότηση ελληνικού λόχου με το όνομα «ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ» και αργότερα «ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΡΑΙΟΣ», την πορεία και δράση του. Ακολουθεί αναφορά σε συγκεκριμένες μάχες, την έκβασή τους, τη γνωριμία του με τη ΛΑ ΠΑΣΙΟΝΑΡΙΑ, πολέμια του φασισμού και αγωνίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών. Στη συνέχεια, μιλά για το ρόλο των αμάχων και τη μετακίνησή τους προς τη Γαλλία και συγκινείται, όταν θυμάται το τέλος του πολέμου, την απομάκρυνσή του από το Ισπανικό έδαφος και τη δυσκολία επιστροφής στην Ελλάδα εξαιτίας της Δικτατορίας του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ. Έπειτα, έγινε ναυτεργάτης και προστάτευε τους Ισπανούς, που μάχονταν κατά του ολοκληρωτισμού. Χαρακτηρίζει τον εαυτό του «επαναστάτη», δίνει τον ορισμό της λέξης επανάσταση, εκφράζει την αγάπη του για τις δυο πατρίδες του. Παράλληλα, ο ΜΗΤΣΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΠΟΥΛΟΣ παρουσιάζει το βιβλίο του με τίτλο «ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΟΝ ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ», εξηγεί τους λόγους ενασχόλησης με το συγκεκριμένο θέμα και αναφέρεται στις διάφορες εθνικότητες των στρατιωτών, τις πολιτικές πεποιθήσεις τους, το γενναίο αγώνα τους.

– Στο αρχείο περιλαμβάνεται και ο κατάλογος νεκρών και εθελοντών που περιλαμβάνεται στη Β έκδοση του βιβλίου του Δημήτρη Παλαιολογόπουλου: “Έλληνες αντιφασίστες στον Ισπανικό Εμφύλιο”

παραγωγής 1984
μικρή ανάλυση και ποιότητα εικόνας, επιπεδου αρχείου ΕΡΤ

Διάρκεια: 53:00

Έτος Παραγωγής: 1984

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ107

Δρόμοι – Μάνος Ζαχαρίας

Συνέντευξη του Μάνου Ζαχαρία με αναφορά στην ζωή του με έμφαση στις απόψεις του για τον κινηματογράφο και την κινηματογραφική παραγωγή στην Ελλάδα.

Ο σκηνοθέτης Μάνος Ζαχαρίας, που πρόσφατα τιμήθηκε από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την προσφορά του στον κινηματογράφο, ένας καλλιτέχνης με ενδιαφέρουσα πορεία στην τέχνη, στην Αντίσταση και στον Εμφύλιο, έχει γυρίσει συνολικά δέκα ταινίες όσο ήταν αυτοεξόριστος στη Σοβιετική Ένωση. Ήταν στην ομάδα των διανοούμενων που ο Ροζέ Μιλλιέξ επιβίβασε στο πλοίο «Ματαρόα» για να μεταβούν στο Παρίσι, στη περίοδο της Κατοχής.
Αργότερα ανέβηκε στο βουνό με τον Ζαχαριάδη όπου οργάνωσε το κινηματογραφικό συνεργείο του αντάρτικου, μαζί με τον Γιώργο Σεβαστίκογλου. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα,τοποθετήθηκε από τη Μελίνα Μερκούρη, σύμβουλος σε θέματα κινηματογράφου στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Διάρκεια: 60:00

Έτος Παραγωγής: 2011

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ105

TVXS – Μάνος Ζαχαρίας – Δεκεμβριανά και Εξάρχεια

Ο σκηνοθέτης Μάνος Ζαχαρίας μιλά στο tvxs για τα Δεκεμβριανά του 1944, το λόχο των σπουδαστών – μετέπειτα ονομάστηκε «Λόχος του Λόρδου Βύρωνα» – που έδρασε με βάση τα Εξάρχεια, το «Σύνταγμα» των Εξαρχείων αλλά και για την έξοδο, την μεγάλη περιπέτεια της φυγής από τα Εξάρχεια και τον εμφύλιο, την πιο άγρια περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Κατοχή και αντίσταση, Δεκεμβριανά και Εμφύλιος. Αυτό είναι το φόντο της ζωής του στα νεανικά του χρόνια. Ο Μάνος Ζαχαρίας δε χρειάζεται συστάσεις στον ελληνικό κινηματογραφικό κόσμο. Είναι ο άνθρωπος που έθεσε το θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη του ελληνικού κινηματογράφου. Έλληνας κινηματογραφιστής της διασποράς, έζησε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στην πρώην Σοβιετική Ένωση, δούλεψε κυρίως στο εξωτερικό, όπου γύρισε και τις 10 από τις 11 ταινίες του με κεντρικό θέμα ωστόσο πάντα την Ελλάδα.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε χημικός και στη συνέχεια θέατρο. Συμμετείχε στο φοιτητικό Κίνημα της Εθνικής Αντίστασης και στα Δεκεμβριανά υπήρξε επικεφαλής του λόχου φοιτητών Λόρδος Βύρων. Ως επιβάτης του μυθικού πλέον πλοίου “Ματαρόα”, φεύγει μαζί με δεκάδες νέους διανοούμενους στη Γαλλία.

Στο Παρίσι σπουδάζει κινηματογράφο και ιστορία της τέχνης, αλλά η ιστορία τον καλεί και πάλι πίσω στην Ελλάδα. Έχει ξεσπάσει ο Εμφύλιος… Ο Μάνος Ζαχαρίας μαζί με τον Γιώργο Σεβαστίκογλου σχηματίζουν το κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού. Στην συνέχεια θα βρεθεί στην Τασκένδη, όπου φοίτησε στην σχολή σκηνοθεσίας του θεατρικού ινστιτούτου.

Η κινηματογραφική του πορεία αρχίζει το 1956 στη Μόσχα, όπου θα γυρίσει δέκα από τις δώδεκα ταινίες του. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1979. Έχει διατελέσει Σύμβουλος Κινηματογραφίας του υπουργείου Πολιτισμού και Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.

Μόνο μία από τις ταινίες του γυρίστηκε στην Ελλάδα. Πρόκειται για την πρώτη του ταινία, ουσιαστικά ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους με τίτλο «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας».
Μία ταινία, ιστορικό ντοκουμέντο, γυρισμένη από το κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού στρατού στο Γράμμο, το Βίτσι και τις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ουγγαρίας και της Τσεχοσλοβακίας. Μία ταινία με μεγάλη ιστορία την οποία λεπτομερώς ο Μάνος Ζαχαρίας διηγείται στο tvxs…

Διάρκεια: 35:00

Έτος Παραγωγής: 2011

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ104