Το χρονικό της δικτατορίας 1967-1974

Το 37λεπτο ανέκδοτο ντοκιμαντέρ του Παντελή Βούλγαρη «Το Χρονικό της Δικτατορίας 1967- 1974». ταινία, η οποία περιέχει πολύτιμο αρχειακό υλικό· από την κηδεία των Γεωργίου Παπανδρέου και Γιώργου Σεφέρη ως τις δίκες του Αλέκου Παναγούλη και άλλων αγωνιστών.

«Σε αυτό το φιλμ υπάρχει ό,τι καταφέραμε εμείς που μείναμε στον τόπο» είπε ο σκηνοθέτης, ο οποίος θυμήθηκε ότι την ώρα του πραξικοπήματος του 1967 ο ίδιος συμμετείχε στα γυρίσματα της ταινίας «Κιέριον» του Δήμου Θέου. «Συμμετείχαν όλοι» είπε συγκινημένος. O Αγγελόπουλος, η Μαρκετάκη, ο Φέρρης, ο Βαλτινός. Ήταν μια ταινία όμως που άρχισε να φθίνει,γιατί άλλους τους συνελάμβαναν και άλλοι φεύγανε».

Σιγά σιγά άρχισε να καταγράφει ό,τι μπορούσε με μια κάμερα Super 8. Φυλακές του Μπογιατίου, κάποια στρατοδικεία… Αργότερα το υλικό έφθασε στο Παρίσι, όπου ο Κώστας Γαβράς το είδε μαζί με τον Κρις Μαρκέρ. Αμέσως βοήθησαν τον Βούλγαρη, στέλνοντάς του μια μηχανή 16 mm και φιλμ. Έτσι συνεχίστηκε η κινηματογράφηση. Η κηδεία του Πέτρουλα, οι φυλακές της Ακροναυπλίας, η πορεία της Ειρήνης. « Στη Δικτατορία, από ένστικτο, φανταζόμασταν ότι κάτι θα συμβεί στην κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου», ανέφερε ο σκηνοθέτης, «αλλά κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα μαζεύονταν 500.000 άνθρωποι. Ήταν ένας τρόπος για να φανεί ότι η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα που δεν αντιδρά». Όλα αυτά όμως γίνονταν κρυφά. Έπρεπε να έχεις ειδική άδεια για να κυκλοφορείς με κάμερα στους δρόμους της Αθήνας. «Ήταν μια εποχή συντροφικότητας, το ξεκίνημα του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, μια εποχή που τη θυμάμαι σε ένα κλίμα φοβίας και ανασφάλειας,αλλά ταυτόχρονα και βαθιάς ανθρωπιάς. Άρα, είναι ένα χρήσιμο υλικό. Για να ξαναθυμηθούμε εμείς και για να μάθουν οι νέοι».

Δεν έλειψαν οι δυσκολίες και τα κυνηγητά. Αλλά αυτό δεν πείραζε γιατί «καταγράψαμε σημαντικά πράγματα από ταράτσα σε ταράτσα, όπως τα γεγονότα στη Νομική. Ίσως η ποιότητα να μην είναι πάρα πολύ καλή,όμως το γεγονός που καταγράφεις είναι» συμπλήρωσε στο τέλος της παρουσίασης ο Νίκος Καβουκίδης.

Διάρκεια: 36:51

Έτος Παραγωγής:

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ200

Απεφασίσαμεν και Διατάσσομεν – Κινηματογράφος και Χούντα

Η Χούντα, η Λογοκρισία και ο Ελληνικός Κινηματογράφος

Διάρκεια: 70:00

Έτος Παραγωγής:

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ112

Μίκης και Μουστακί: Είμαστε Δυο

Ντοκιμαντέρ του Ροβήρου Μανθούλη, για τη γαλλική τηλεόραση.
Παραγωγή: 1970

Ένα μουσικό ντοκουμέντο, που καταγράφει μια σπάνια συνάντηση: του εξόριστου Μίκη Θεοδωράκη, που μόλις έχει αφιχθεί στο Παρίσι, με τον Ζωρζ Μουστακί, στον οποίο ο Θεοδωράκης μεταφέρει τραγούδια που έγραψε στα κρατητήρια της ασφάλειας.

Τραγούδια της φυλακής, στο Παρίσι. Ο Μίκης, ελεύθερος πλέον, φεύγει από τη φυλακή του Ωρωπού και φτάνει στο Παρίσι με το αεροπλάνο του Ζ. Ζ. Σερβάν-Σερμπέρ. Το ίδιο βράδυ, μαζί με τον Ζορζ Μουστακί, μεταφέρει στα γαλλικά τα τραγούδια που έγραψε στη φυλακή. Η κάμερα τους ακολουθεί. Πρόκειται για μια εξαιρετική στιγμή της ζωής των δυο καλλιτεχνών.
Ταινία για το τηλεοπτικό μαγκαζίνο «Στην Αφίσα του Κόσμου» της Γαλλικής Τηλεόρασης (ORTF).

Διάρκεια: 16:00

Έτος Παραγωγής: 1970

Γλώσσα: Ελληνικά/Γαλλικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: NT188

Η Μελίνα στο Παρίσι

Ντοκιμαντέρ του Ροβήρου Μανθούλη, για τη Γαλλική Τηλεόραση.
Παραγωγή: 1968

Η Μελίνα Μερκούρη εγκαθίσταται στο Παρίσι και ερμηνεύει τα τραγούδια που της στέλνει κρυφά ο Μίκης Θεοδωράκης από την Ελλάδα.

1968, ντοκιμαντέρ, 16 mm, ασπρόμαυρη, 20΄
Εκπομπή για την εξορία και πώς διαδίδει τη μουσική του κυνηγημένου Μίκη. Η Μελίνα Μερκούρη έχει μόλις φύγει από το μιούζικαλ «Ίλια ντάρλινγκ», που έπαιζε στο Μπροντγουέι και εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου επαναλαμβάνει, περιτριγυρισμένη από τους μουσικούς του Μίκη Θεοδωράκη, τα τραγούδια που της στέλνει κρυφά από την Ελλάδα ο Μίκης
Ταινία για το τηλεοπτικό μαγκαζίνο «Στην Αφίσα του Κόσμου» της Γαλλικής Τηλεόρασης (ORTF).

Διάρκεια: 20:00

Έτος Παραγωγής: 1968

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ108

Ελλάδα – Η Μεγάλη Αλλαγή

Η σειρά της ΕΡΤ που θα γράψει…ιστορία! Η συγκλονιστική διαδρομή των Ελλήνων, από τα ερείπια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου μέχρι την ευρωπαϊκή μας κατάκτηση και δικαίωση. Η μεγάλη ιστορική σειρά της ΕΡΤ, που προετοιμάστηκε για δύο χρόνια, εξετάζει το τελευταίο μισό του 20ου αιώνα,σε 15 αυτοτελή επεισόδια.
Μέσα από τη σειρά ξεδιπλώνεται η μεταμόρφωση της Ελλάδας, από την καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου,μέχρι την αναγέννηση, την ανοικοδόμηση,την ανάπτυξη και την ένταξή της ως ισότιμο μέλος στην Ενωμένη Ευρώπη.

* Τα πρώτα βήματα, οι ξένες δυνάμεις και η εξάρτηση, το «Δόγμα Τρούμαν» και ο Ψυχρός Πόλεμος.
* Ο διχασμός, οι νέες πολιτικές δυνάμεις και οι πρώτες ισχυρές κυβερνήσεις.
* Το οικονομικό θαύμα των δεκαετιών του ‘50 και του ’60 :τα μεγάλα έργα που αλλάζουν την Ελλάδα,η εκβιομηχάνιση, η αναμόρφωση της υπαίθρου και η αγροτική ανάπτυξη, η ανάπτυξη της ναυτιλίας και του τουρισμού, η δημιουργία υποδομών και η ανάδειξη του πολιτισμού.
* Ο Κ. Καραμανλής,πρωθυπουργός της Ελλάδας
* Η άνοδος της ΕΔΑ και οι κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις.
* Η ταραγμένη δεκαετία του ’60, η Ένωση Κέντρου, ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο «ανένδοτος» και η «αποστασία».
* Οι αποφάσεις για την ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας- υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΟΚ
* Η μαύρη επταετία και ο «Αττίλας».
* Η Μεταπολίτευση, το πολιτειακό, το Σύνταγμα και η αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
* Η ώρα της Ευρώπης – Η Ελλάδα πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας με την υπογραφή της Συνθήκης ένταξης.
* Ο Ανδρέας Παπανδρέου, η μετάβαση του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην προεδρία και η συγκυβέρνηση.
Μέσα από την πολύχρονη ιστορική και δημοσιογραφική έρευνα καταγράφονται δύσκολες εποχές και φωτίζονται πράξεις, αλλά και παρασκήνια, που χάραξαν τη μοναδική διαδρομή της Ελλάδας στον σύγχρονο κόσμο.

Η «Μεγάλη Αλλαγή» ακολουθεί τα βήματα των ηγετών που σήκωσαν την Ελλάδα στους ώμους τους και παρουσιάζει τις αποφάσεις που καθόρισαν το μέλλον της στο κρίσιμο δεύτερο μισό του 20 αιώνα.

15 Επεισόδια

1. Από Τον Εμφύλιο Στο Δόγμα Τρούμαν  (Διάρκεια 50:00)
2. Ο Διχασμός (Διάρκεια 50:00)
3. Από Τον Παπάγο Στον Καραμανλή (Διάρκεια 50:00)
4. Πρώτη Καραμανλή (Διάρκεια 50:00)
5. Τέλος Δεκαετίας ’50 (Διάρκεια 50:00)
6. Απεξάρτηση Από Τους Κηδεμόνες (Διάρκεια 50:00)
7. Τα Ανάκτορα Στο Προσκήνιο (Διάρκεια 50:00)
8. Η Δημοκρατία Παραλύει (Διάρκεια 50:00)
9. Ολέθρια Επταετία (Διάρκεια 50:00)
10. Δικτατορία Και Μεταπολίτευση (Διάρκεια 50:00)
11. Μεταπολίτευση. Τα Πρώτα Κρίσιμα Χρόνια (Διάρκεια 50:00)
12. Αναμόρφωση Με Πυξίδα Την ΕΟΚ (Διάρκεια 50:00)
13. Το Ευρωπαϊκό Όραμα Πραγματώνεται (Διάρκεια 50:00)
14. Η Συγκατοίκησην (Διάρκεια 50:00)
15. Το Τέλος Της Μεταπολίτευσης (Διάρκεια 50:00)

Έτος Παραγωγής: 2008

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ093

Επισκεφτείτε την Ελλάδα

Μέσα από την αποκλειστική χρήση επικαίρων από τα σοβιετικά αρχεία, η ταινία επιχειρεί μία ιστορική αναδρομή από την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά (1936-1941) μέχρι τη Χούντα (1967-1974). Η αναδρομή αυτή διακωμωδεί με πικρή ειρωνεία την έλευση «τουριστών» που επισκέπτονται την Ελλάδα –απρόσκλητοι και κατά κανόνα ένοπλοι– για να εγκαταστήσουν στο έδαφός της το καθεστώς της αρεσκείας τους. Το ντοκιμαντέρ αποτέλεσε τη διπλωματική εργασία του Φώτου Λαμπρινού, υπό τη διεύθυνση του Μιχαήλ Ρομ, του οποίου η μέθοδος στον «Αληθινό Φασισμό» επηρέασε βαθιά τον σκηνοθέτη τόσο σε αυτή όσο και στις επόμενες ταινίες του. Continue reading Επισκεφτειτε την Ελλαδα →

Τα Κορίτσια της Βροχής

Με την ταινία “Τα κορίτσια της βροχής” ολοκληρώνεται η τριλογία της Αλίντας Δημητρίου για τη συμμετοχή της Γυναίκας στους πολιτικούς αγώνες του αιώνα που μας πέρασε. Η ταινία αναφέρεται στις γυναίκες που ταλαιπωρήθηκαν και κακοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Χούντας. Την εποχή της Χούντας, ήταν μόλις είκοσι χρονών. Στην ταινία καταθέτουν τη μαρτυρία τους 50 γυναίκες. Τις χαρακτηρίζει το ίδιο ήθος με τις γυναίκες της Εθνικής Αντίστασης, το ίδιο πείσμα για την εδραίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Τα «Κορίτσια της βροχής» θεωρούν μάλιστα τον εαυτό τους συνέχεια των γυναικών της Εθνικής Αντίστασης. Μια απ’ αυτές είπε «…είμαστε η συνέχειά τους και η δική μας συνέχεια είναι η σημερινή νεολαία». Και το είπε αυτό μια γυναίκα που της αφαίρεσαν τη δυνατότητα να κάνει παιδιά.

Διάρκεια: 120:00

Έτος Παραγωγής: 2011

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ172

Μαρτυρίες

Οι «Μαρτυρίες» του Νίκου Καβουκίδη, αποτελούν ένα πολυσήμαντο κινηματογραφικό χρονικό της περιόδου που αρχίζει με την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973 και φτάνει ως και τον Αύγουστο του 1975.
Ο κινηματογραφιστής καταγράφει, με συγκινησιακή φόρτιση κι εκφραστική δύναμη, σημαίνουσες στιγμές και γεγονότα που έλαβαν χώρα εκείνη την εποχή, όπως η κηδεία του Κώστα Βάρναλη, η απεργία πείνας του Βαγενά, η επιστροφή των αγωνιστών από τις εξορίες και τις φυλακές και η σταδιακή συγκρότηση του μεταπολιτευτικού αστικοδημοκρατικού πολιτικού σκηνικού.

Ανατρέχει στο παρελθόν για να διαφωτίσει ιστορικά τη σύγχρονη ιστορική συγκυρία. Επίσης το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει την πρώτη δημόσια εμφάνιση των θωρακισμένων της Χωροφυλακής (τις λεγόμενες “αύρες του Καραμανλή” ) στις 7 Φεβρουαρίου του 1975 κι εκτεταμένα πλάνα από τις συγκρούσεις ΜΑΤ-οικοδόμων στις 23 Ιουλίου του ίδιου έτους.

Διάρκεια: 103:00

Έτος Παραγωγής: 1975

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ145

30 χρόνια πίσω…

Κίνημα χωρίς μνήμη – κίνημα χωρίς προοπτική

Δίκη των βασανιστών
Δίκη του πολυτεχνείου
Ατιμωρησία
Κοινωνικοί αγώνες ’74-‘77

Το video αποτελεί μια ανεξάρτητη παραγωγή της συλλογικότητας Εν Πλω από την Αθήνα (Πετράλωνα).

Παρουσιάστηκε τον Ιούνη του 2004 σε εκδήλωση της συλλογικότητας με αφορμή τη συμπλήρωση 30 ετών από την αποκατάσταση της αστικής δημοκρατίας. Στα πλαίσια αυτής της εκδήλωσης κυκλοφόρησε και μια μπροσούρα (40 σελίδων), με τον ίδιο τίτλο.

Το ντοκιμαντέρ καταπιάνεται με την πρώτη μεταπολιτευτική περίοδο, 1974-1977.

Έμφαση δίνεται στις δυναμικές αγωνιστικές διεκδικήσεις που καταγράφηκαν εκείνη την εποχή από μεγάλα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας. Χρόνια που σημαδεύτηκαν από σχεδόν καθημερινές κινητοποιήσεις όπως πορείες, απεργίες, συγκρούσεις, καταλήψεις.

Παράλληλα ξεκινά η δίκη των λεγόμενων πρωταίτιων της χούντας (1975), οι δίκες των υπευθύνων για την νύχτα του πολυτεχνείου (17 Νοέμβρη 1973) και οι δίκες των βασανιστών της χούντας, αυτών της ΕΣΑ και αυτών της Ασφάλειας Αθηνών.

Τελικά όμως, η περιβόητη αποχουντοποίηση παρέμεινε μια ιδέα, αφού στο σκαμνί του κατηγορουμένου δεν έκατσαν ποτέ όλοι οι ηθικοί αυτουργοί, αλλά ακόμα λιγότερο οι φυσικοί αυτουργοί των εγκλημάτων της περιόδου εκείνης.

Διάρκεια: 50:14

Έτος Παραγωγής: 2004

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΚΒ077

Μέγαρα 1974 – Ο Αγώνας των Κατοίκων για την Γη και την Ελευθερία

Μια πρόχειρη αναφορά για το ντοκυμαντέρ και κάποια ιστορικά στοιχεία της πόλης από την αρχαιότητα ως τα νεότερα χρονια. Ένα δύο παραδείγματα αυτοοργάνωσης και αλληλεγγύης βγαλμένα απο την ιστορία … Οι τελευταίες κουβέντες του κατοίκου, ο οποίος μιλάει στην κάμερα ειναι η αποτυπωμένη καχυποψία για τα μελλούμενα έργα των κυβερνώντων μετα την χούντα, αλλα και τους ανοιχτούς λογαριασμούς του ελλαδικού χώρου με την ιστορία:

Στις 13 Απριλίου 1973, στην Πάχη των Μεγάρων, εκσκαφείς και μπουλντόζες ισοπεδώνουν 2.296 στρέμματα ελαιώνων. Με αυτή την ενέργεια ξεκινάει η υλοποίηση της σύμβασης μεταξύ του επιχειρηματία Στρατή Ανδρεάδη και της κυβέρνησης των Συνταγματαρχών, για την κατασκευή συγκροτήματος διυλιστηρίων, ένα έργο, στο οποίο οι Μεγαρείς θα αντιδράσουν και τελικά δε θα πραγματοποιηθεί. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει τη βίαιη αλλαγή που υπέστη το φυσικό τοπίο, μαρτυρίες των κατοίκων σχετικά με τις συνέπειες της μαζικής απαλλοτρίωσης της γης τους και την οργανωμένη κινητοποίησή τους, η οποία συνέπεσε χρονικά με την εξέγερση στο Πολυτεχνείο.

Ξεφυλλίζοντας την ιστορία των Μεγάρων ανακαλύπτουμε ένα λαό με ρίζες σε Δωρικά φύλα, παλαιότερα σε Λέλεγες και άλλα. Τα Μέγαρα καταστράφηκαν ολοκληρωτικά το 308 π.Χ. από τον Πτολεμαίο τον Αιγύπτιο και από τότε δεν ανάκτησαν ποτέ ξανά την αρχαία τους δόξα. Η πόλη μέχρι την επανάσταση του 1821 παρέμενε πάμφτωχη με μερικές δεκάδες σπίτια και οικογένειες που ζούσαν κάτω από τον φόβο επιδρομών συντεταγμένων στρατών, καθώς η περιοχή ήταν πέρασμα για την Πελοπόννησο. Φόβος υπήρχε επίσης για τους πειρατές, οι οποίοι όμως σε πάρα πολλές περιπτώσεις στεκόντουσαν αλληλέγγυοι στους ντόπιους.

Γιατί αναφέρονται όμως τα παραπάνω ;

Μια απλή απάντηση είναι η μαρτύρια ενός βοτανολόγου από την Αμέρικη στα τέλη του 1700 ο οποίος βρέθηκε στην πόλη των Μεγάρων. Ο ίδιος υποθέτει πως έβλεπε τους χωρικούς να χορεύουν με σχηματισμούς που έρχονται κατ’ ευθείαν απο τις αρχαίες τελετές προς τιμήν της θεάς Δήμητρας. Παρατηρούμε δηλαδή τους κατοίκους μιας περιοχής, οι οποίοι για πάνω από χίλια χρόνια δεν έχασαν τη συλλογική μνήμη τους, αλλά επίσης διατήρησαν τους δεσμούς με την γη τους θεωρώντας την αναπόσπαστο κομμάτι της ανεξαρτησίας τους. Ο ίδιος βοτανολόγος προσέφερε στους Μεγαρείς τρόφιμα για να χορτάσουν την πείνα τους, πράγμα το οποίο αρνήθηκαν λέγοντας πως με αυτόν τον τρόπο πάλι πεινασμένοι θα είναι μόλις τελειώσουν αυτά. Τότε, τους προσέφερε σπόρους για κουκιά βάζοντας τους έναν όρο: μερίδιο της σοδειάς να προσφέρεται σε κοινό ταμείο με σκοπό την ανέγερση σχολείου, στόχος ο οποίος επετεύχθη. Tο 1ο Δημοτικό Σχολείο Μεγάρων υπάρχει μέχρι σήμερα μαζί με την λαϊκή παροιμία  “Tι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω”.

Από την νεότερη ιστορία των Μεγάρων, άξιο αναφοράς είναι τα 2 χρόνια κατά τα οποία ο Κωσταντίνος Βάρναλης κρύφτηκε στην πόλη. Οικολογικό θέμα των ημερών για την περιοχή είναι ο υγροβιότοπος “Βουρκάρι” μεταξύ Μεγάρων και Νεάς Περάμου, απέναντι από την Σαλαμίνα.

Διάρκεια: 69:00

Έτος Παραγωγής: 2008

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ124