Το Κουτί της Πανδώρας – Κατίν: Ένα άγνωστο έγκλημα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου

Η πραγματική ιστορία πίσω από την συγκλονιστική ταινία του Αντρέι Βάιντα.

Τον Σεπτέμβριο του 1939 οι στρατιές του Χίτλερ εισέβαλαν στην Πολωνία. Ήταν το ξεκίνημα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Σοβιετική Ένωση του Ιωσήφ Στάλιν, υλοποιώντας ένα κρυφό πρωτόκολλο του Συμφώνου μη επίθεσης με την Γερμανία εισβάλει από Ανατολικά στην Πολωνία. Η Πολωνία βρίσκεται σε διπλή κατοχή. 22.500 αξιωματικοί του πολωνικού στρατού οι οποίοι αιχμαλωτίζονται, εξαφανίζονται. Όταν η Σοβιετική Ένωση μπήκε στον πόλεμο κατά της Γερμανίας, οι χιτλερικοί κατηγόρησαν τον Στάλιν για την εκτέλεση των αξιωματικών. Η Σοβιετική Ένωση απάντησε πως ήταν ένα προπαγανδιστικό τέχνασμα της Χιτλερικής Γερμανίας.
Το μόνο βέβαιο ήταν πως στην περιοχή του Κατίν, βρέθηκαν 22.500 σκελετοί σε ομαδικούς τάφους. Οι εκτελεστές τους είχαν σκοτώσει, έναν προς έναν με μια σφαίρα στον αυχένα.
Το έγκλημα του Κατίν έμεινε στο σκοτάδι. Όπως και οι δολοφόνοι. Η Πολωνία πέρασε στο Ανατολικό μπλοκ και κανένας, ούτε και οι δυτικοί αντίπαλοι της Σοβιετικής Ένωσης δεν είπαν ποτέ τίποτα για το έγκλημα.
Ο Αντρέι Βάιντα, ο βραβευμένος με Όσκαρ Πολωνός σκηνοθέτης, του οποίου ο πατέρας εκτελέστηκε στο Κατίν, με μια ταινία του που βγαίνει τώρα στους ελληνικούς κινηματογράφους, κατηγορεί τους Ρώσους για ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου.
Το «Κουτί της Πανδώρας» ανοίγει αποκαλύπτοντας την πραγματική ιστορία. Ο Λεχ Βαλέσα, σε μια συνέντευξή του στον Κώστα Βαξεβάνη, αποκαλύπτει τι περιείχαν οι φάκελοι της KGB που του παρέδωσαν Γκορμπατσόφ και Γιέλτσιν για την υπόθεση. Ευθύνονται οι Σοβιετικοί και ο Στάλιν προσωπικά για το έγκλημα; Τα απόρρητα έγγραφα με τις αποφάσεις του ΚΚΣΕ για το Κατίν και οι εισηγήσεις του τρομερού Λαυρέντη Μπέρια.
Γιατί ο Τσώρτσιλ αρνήθηκε να αποδοθούν ευθύνες για το έγκλημα;
Η Ιστορία για μια ακόμη φορά γράφτηκε σε κλειστές, άγνωστες σκοτεινές σελίδες. Ένα μεγάλο έγκλημα και μια μεγάλη αποκάλυψη.

Διάρκεια: 41:00

Έτος Παραγωγής: 2009

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ096

Θεματική βραδιά – 90 Χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση

Η Θεματική Βραδιά, με αφορμή τη συμπλήρωση 90 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση κάνει έναν απολογισμό αυτών που άφησε ο Κομμουνισμός. Ποια τα θετικά και ποια τα αρνητικά του; Πώς διαμορφώθηκε και πως εξελίσσεται η κατάσταση τις δύο τελευταίες δεκαετίες, μετά την πτώση του Κομμουνισμού στην πρώην Σοβιετική Ένωση;

Ο Στέλιος Κούλογλου συζητά στο στούντιο με Έλληνες κομμουνιστές που αγωνίστηκαν. Ο Τάκης Λαζαρίδης και ο Τάκης Μπενάς προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα αν τελικά οι θυσίες των κομμουνιστών ήταν μάταιες.

Στο πλαίσιο της Θεματικής Βραδιάς θα προβληθούν:

«ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ, ΕΥΤΥΧΩΣ ΗΤΤΗΘΗΚΑΜΕ;» του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα

Ο Τάκης Λαζαρίδης και η οικογένεια του, αφιερώθηκαν στην υπόθεση του κομμουνισμού. Ο πατέρας του εκτελέστηκε από τους Γερμανούς και η μητέρα του καταδικάσθηκε σε ισόβια από τους Βούλγαρους και έζησε χρόνια στην εξορία. Ο Τάκης και η αδερφή του Ρούλα καταδικάσθηκαν σε θάνατο στη δίκη του Ν. Μπελογιάννη. Ο Τ. Λαζαρίδης έμεινε 15 χρόνια στη φυλακή και άλλα τόσα στην παρανομία. Αλλά στην δεκαετία του ‘80, πριν ακόμη πέσει το τείχος του Βερολίνου, έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο: «Σύντροφοι, ευτυχώς ηττηθήκαμε».
Ήταν λοιπόν οι θυσίες των κομμουνιστών μάταιες; Ο αγώνας των χιλιάδων μελών του ΚΚΕ οδηγούσε σε ένα είδος καθυστερημένου βαλκανικού κομμουνισμού;
Στον Στέλιο Κούλογλου μιλούν μεταξύ των άλλων οι: Λεωνίδας Κύρκος, Γρηγόρης Φαράκος και Βασίλης Νεφελούδης, ενώ ο Λεωνίδας Τζεφρώνης και ο Πάνος Δημητρίου περιγράφουν τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1968.
Ακόμη, ο Σεργκέι Χρουτσώφ μιλά για τα παρασκήνια της ανατροπής του πατέρα του, ο Μίλαν Ντουμπτσέκ για την Άνοιξη της Πράγας και ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ κάνει αυτοκριτική για το μοιραίο λάθος του και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

1917, Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Α΄ και Β΄ Μέρος
Σκηνοθεσία: Paul Jenkins
Παραγωγή ARTE/RBB, 2007)

Ποιοι ήταν οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της Οκτωβριανής επανάστασης; Τι ρόλο έπαιξαν οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής;
Κατά πόσο πίστευαν πραγματικά οι αξιωματικοί του ρωσικού στρατού ότι η άνοδος των Μπολσεβίκων στην εξουσία θα έβγαζε τη χώρα από το χάος;
Μέσα από μαρτυρίες, συνεντεύξεις, επίσημα έγγραφα αλλά και εικόνες αρχείου, το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Πωλ Τζένκινς φωτίζει τις άγνωστες πτυχές της μεγάλης αυτής ιστορικής στιγμής.

Διάρκεια: 209:41

Έτος Παραγωγής: 2007

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ089

ΡΧΣ – Κομμουνισμός η μεγάλη ουτοπία του 20ου αιώνα, Μέρος Δ’: Ο Πάπας δεν κάνει ποτέ λάθος

Ο Σεργκέι Χρουτσώφ, γιος του Νικήτα Χρουτσώφ, περιγράφει την συνεδρίαση στην οποία κρίθηκε η πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος καθώς και το επεισοδιακό 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ.
Μετά το θάνατο του Στάλιν, το σοβιετικό Πολιτμπυρώ συνεδριάζει για να εκλέξει τον διάδοχο του. Εκείνη την ημέρα, ο Νικήτα Χρουτσώφ έφυγε από το σπίτι με ένα περίστροφο στο σακάκι του. Ο Μπέρια, ο αντίπαλος του, ήταν ο επικεφαλής της μυστικής αστυνομίας και τα υπόλοιπα μέλη του Πολιτμπυρώ «γνώριζαν ότι αν καταλάμβανε την εξουσία θα τους εκτελούσε» έτσι, για να σώσουν την ζωή τους, υποστήριξαν τον Χρουτσώφ.
Την ίδια εποχή ο Ζαχαριάδης εξουδετερώνει τους αντιπάλους του και ψάχνει για εξιλαστήρια θύματα στα οποία αποδίδει τις ήττες και τα χτυπήματα που δέχεται το ΚΚΕ.
Το πιο τραγικό θύμα του είναι ο Νίκος Πλουμπίδης, ένας αφοσιωμένος κομμουνιστής, που λίγες μέρες μετά τη σύλληψη του στην Αθήνα, κατηγορείται από τον Ζαχαριάδη ως χαφιές της Ασφάλειας. Οι κομμουνιστές πιστεύουν τις κατηγορίες του Ζαχαριάδη ενώ η Έλλη Παπά που τολμά να αμφισβητήσει την γραμμή του κόμματος καθαιρείται ενώ βρίσκεται στη φυλακή καταδικασμένη σε θάνατο.
Στο 20ο Συνέδριο του σοβιετικού ΚΚ, ο Χρουτσώφ καταγγέλλει τα εγκλήματα του Στάλιν. Στο ίδιο Συνέδριο, αποφασίζεται η καθαίρεση του Ζαχαριάδη και ο διορισμός της νέας ηγεσίας του ΚΚΕ. Λίγους μήνες μετά το 20ο Συνέδριο, τα σοβιετικά τανκς εισβάλουν στην Ουγγαρία…
Στο ντοκιμαντέρ μιλούν τα πρώην ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ Λ. Τζεφρώνης και Στ. Κασιμάτης, οι δημοσιογράφοι και συγγραφείς Λ. Μαυροειδής και Στ. Γιατρουδάκης και ο Γ. Αγγέλου, στενός συνεργάτης του Νίκου Πλουμπίδη.

Διάρκεια: 58:22

Έτος Παραγωγής: 2008

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΤΕ082

Η επανάσταση και η ορχήστρα

1917. Ενώ ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνεται, ξεσπάει η Επανάσταση στη Ρωσία. Η Συμφωνική Ορχήστρα της Μόσχας δίνει τον τόνο – τη μορφή και το περιεχόμενο που θα έπρεπε να πάρει αυτή η Επανάσταση.

Η επανάσταση σαν κοινωνικό φαινόμενο είναι ο αναπλαστής νέων αξιών. Παράλληλα, είναι και δημιουργός νέων καταστάσεων μέσα από τα ερείπια του παλιού κόσμου. Η μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση δε θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Εκτός των άλλων και στον πολιτισμό. Τουλάχιστον μέχρι το 1923 -1925 σε όλους τους τομείς της τέχνης και της αρχιτεκτονικής δημιουργήθηκαν πρωτοποριακά παραδείγματα. Η επαναστατημένη ορχήστρα της Μόσχας το 1918, καταργεί το μαέστρο και αυτοδιευθύνονται τα μέλη της ορχήστρας, δηλ οι ίδιοι οι μουσικοί. Αυτό δε σήμαινε ότι αρνιόντουσαν το συνθέτη – μουσουργό – δημιουργό. Στις πρόβες τους δέχονταν το συνθέτη να τους μιλήσει για το ύφος που θα ήθελε να εκτελεστεί το έργο του. Όλες οι αποφάσεις αλλά και οι διορθώσεις για τυχόν λάθη παίρνονταν στη συνελευση της ορχήστρας. Αυτή η ορχήστρα, λοιπόν, που κατάργησε το διευθυντή και αυτοδιευθυνότανε, καταργήθηκε το 1924 με διάταγμα!

Αυτή η ορχήστρα είναι μία ελάσσων υπόθεση μέσα στα γενικότερα επαναστατικά ζητήματα στη Ρωσία εκείνης της περιόδου. Όμως ο συμβολισμός της είχε μεγάλη σημασία αφού οι απολογητές της κυριαρχίας και της ιεραρχίας μέχρι σήμερα, ένα από τα επιχειρήματα που θέτουν είναι το εξής: Όπως δε μπορεί να υπάρξει ορχήστρα χωρίς μαέστρο, έτσι και δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία χωρίς αρχηγό (μαέστρο). Κι όμως υπήρξε η ορχήστα χωρίς διευθυντή και λειτούργησε αυτοδιευθυνόμενη για τρία χρόνια θαυμάσια. Και αφού υπήρξε, μπορεί να ξαναυπάρξει! Continue reading Η Επανασταση και η Ορχηστρα →

Σοβιετική προπαγάνδα (για κινούμενα σχέδια)

Πώς τα κινούμενα σχέδια χρησιμοποιήθηκαν για να περάσουν τα μηνύματα του σοβιετικού κομμουνισμού.
Σειρά ντοκιμαντέρ της Ρωσικής Τηλεόρασης του 2006. Στα γράμματα τέλους αναφέρονται κάποια από τα animation που χρησιμοποιήθηκαν.

2 Μέρη

Διάρκεια: 106:00

Έτος Παραγωγής: 2006

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης:  ΝΤ053

1921 Η Εξέγερση των ναυτών της Κροστάνδης

Το 1917, η επανάσταση στην Ρωσία ανέτρεψε την τσαρική δυναστεία των Ρομανόφ και γέννησε τις συνθήκες πάνω στις οποίες το κόμμα των μπολσεβίκων πάτησε για να ανέλθει στην εξουσία. Οι μπολσεβίκοι, υποσχόμενοι μια νέα κοινωνία ισότητας και ευμάρειας, το πολιτικό σύστημα γνωστό σήμερα ως “κομμουνισμός”, και έχοντας με το μέρος τους μια μεγάλη μερίδα του στρατού, εκθρόνισε κάθε αυτοκρατορική δύναμη στην Ρωσία και ανέλαβε τα ηνία.
Η πιο πειθήνια και αποτελεσματική στρατιωτική μονάδα που είχαν στην διάθεσή τους, ήταν οι ναύτες της Κροστάνδης.

Η Κροστάνδη είναι ένα νησί – οχυρό, κοντά στα σύνορα της Φινλανδίας. Παραδοσιακά, ο πληθυσμός της Κροστάνδης είχε αναπτύξει τις δικιές του ιδιοτροπίες, οι οποίες έτειναν προς την αμεσοδημοκρατία. Είχαν θεσμοθετήσει μια άτυπη αυτοδιοίκηση, στην οποία συμμετείχαν όλοι με δικαίωμα ψήφου και ρύθμιζαν τοπικά θέματα διαχείρισης. Είχαν ιδρύσει ουσιαστικά μια εμβρυακή μορφή αναρχίας.
Οι ναύτες της Κροστάνδης δεν ήταν φυσικά ντόπιοι, αλλά στρατιώτες με καταγωγή απ’την ηπειρωτική Ρωσία, που όμως μετά την στρατολόγησή τους και εγκατάστασής τους στο νησί, υιοθετούσαν τον τοπικό τρόπο ζωής.

Η ιστορία διηγείται σύντομα αλλά περιεκτικά, πώς οι ναύτες της Κροστάνδης, από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές των κομμουνιστών, σε θεωρία αλλά κυρίως στην πράξη, ήρθαν στην έσχατη σύγκρουση μαζί τους.

Συμπληρωματικά, μπορεί κανείς να διαβάσει το απόσπασμα του Victor Serge, απ’το βιβλίο του “Memoirs of a Revolutionary”, και να κατανοήσει τα γεγονότα απ’την οπτική των μπολσεβίκων, καθώς ο ίδιος ήταν μέλος του κόμματος και παρών στα γεγονότα. http://libcom.org/library/kronstadt-21-serge
επίσης μπορεί κανείς να διαβάσει την ανάλυση του Murray Bookchin από εδώ: http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=739508 ή κατεβάζοντας το βιβλίο “Ιεραρχία και κυριαρχία” από εδώ: http://www.black-tracker.gr/details.php?id=120

Διάρκεια: 45:55

Έτος Παραγωγής:

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Α.Α: ΝΤ001