Γεια σου Μαμα Αμερικη
Για όσους ήδη γνωρίζουν τον Μπράιαν ντε Πάλμα, τούτη η ταινία θα φανεί ως μια δυσάρεστη έκπληξη: δεν έχει καμία εμφανή σχέση με το χιτσκοκικό ύφος που ανέπτυξε αργότερα τούτος ο «διάδοχος» του Χίτσκοκ, ο πολύ διάσημος σήμερα. Όμως, για το 1969 ειδικότερα που γυρίστηκε η ταινία — είναι η πρώτη τού, αν δεν κάνουμε λάθος—, ήταν μία από τις πιο σοβαρές επιτεύξεις της λεγόμενης «Σχολής της Νέας Υόρκης» και του αντεργκράουντ αμερικανικού κινηματογράφου γενικότερα, απ’ όπου και ξεκίνησε ο ντε Πάλμα, για να περάσει σε λίγο στο χολιγουντιανό σύστημα παραγωγής, όπως και τόσοι άλλοι. Αυτό σημαίνει ότι η ταινία έχει καταρχήν ένα ιστορικό ενδιαφέρον για τους μελετητές του αμερικανικού κινηματογράφου.
Το φιλμ δεν είναι παρά ένα αναρχικό κολάζ από σκόρπιες και χαλαρά συνδεμένες σκηνές, και δεν υπακούει σε καμία αφηγηματική λογική. Όλα συμβαίνουν σε μια τέλεια αυθαιρεσία, σαν να γυρίστηκε το φιλμ από έναν υστερικό ερασιτέχνη. Ωστόσο, μέσα σ’ αυτόν το σκόπιμο ερασιτεχνισμό, που δεν είναι παρά μια πρόκληση στη χολιγουντιανή πιθανοφάνεια και λογικοφάνεια, διακρίνει κάποιος εύκολα ένα ταλέντο στιβαρό και νευρώδες, που ξέρει να επιλέγει τις καίριες στιγμές μιας δραματικά ενδιαφέρουσας κατάστασης και να τις διογκώνει ως το κρίσιμο όριο της καρικατούρας. Ήδη, πίσω από τη διόγκωση και τη σημασιοδότηση του μη σημαντικού κρύβεται ο δάσκαλος, ο Χίτσκοκ.
Το 1969, ο πόλεμος του Βιετνάμ μαίνεται, το χίπικο κίνημα βρίσκεται σε πλήρη άνθηση, οι Μαύροι Πάνθηρες είναι απειλητικοί — και ο πορνογραφικός κινηματογράφος αρχίζει να γίνεται «λαϊκό» είδος, προσιτό στους πάντες. Την ίδια εποχή, όπως και σήμερα, η περιβόητη «σιωπηλή πλειοψηφία» κρατάει την Αμερική και τον κόσμο ολόκληρο σε μια μακάρια αποχαύνωση: όλα τα φοβερά γεγονότα περνούν δίπλα και πάνω από τη σιωπηλή πλειοψηφία, που καμώνεται πως δεν ξέρει τίποτα… για το φόνο. Αυτή η σιωπηλή πλειοψηφία προσπαθεί να ταρακουνήσει η ταινία. Φυσικά, επί ματαίω. Κανείς, εκτός από τους στρατεύσιμους, δε θα νοιαστεί για το Βιετνάμ, οι Μαύροι Πάνθηρες είναι λιγοστοί, οι χίπις αποτελούν μια γραφικότητα, το πορνό είναι μια επιβεβαίωση της «ελευθερίας της έκφρασης» — κι ο χορός καλά κρατεί.
Γεια σου, μαμά Αμερική θα κραυγάσει σαρκαστικά ο Ντε Πάλμα. Που σε λίγα χρόνια θ’ αρχίσει να τροφοδοτεί τη μαμά με θέαμα καλής ποιότητας! Την ίδια εποχή, αντεργκράουντ ηθοποιός είναι και ο μετέπειτα πολύς Ρόμπερτ ντε Νίρο. Που εδώ κάνει τον
πρώτο του ρόλο, που θα τον βγάλει από την αφάνεια και θα τον ενσωματώσει κι αυτόν στο παμφάγο σύστημα. Που ξέρει να «αξιοποιεί» τα ταλέντα τον πιο ιδιοφυή τρόπο. Η αμφισβήτηση ι η οργή είναι κατά κανόνα πρόσκαιρες καταστάσεις: πάντα θα βρεθεί κάποιος να μπουκώσει το ανοιχτό για την κραυγή 5μα, πρώτα με ψωμί και στη συνέχεια με παντεσπάνι.
Το Βήμα 2-2-1982
Λεξικό Ταινιών
Βασίλης Ραφαηλίδης (Κριτικός κινηματογράφου, μαρξιστής συγγραφέας)
Διάρκεια: 94:00
Έτος Παραγωγής: 1970
Γλώσσα: Γερμανικά
Υπότιτλοι: gr
Κωδ.Καταχώρησης: Τ127
