Η μάχη του ναυπηγείου Euskalduna

Εργατικοί αγώνες στη χώρα των βάσκων

Χρονικό του εργατικού αγώνα ενάντια στην καπιταλιστική αναδιάρθρωση στον βιομηχανικό τομέα που έλαβε χώρα στο ναυπηγείο Euskalduna  του Μπιλμπάο στη χώρα των Βάσκων της δεκαετία του 1980.

[…]

Διάρκεια: 37:00

Έτος Παραγωγής:1985

Γλώσσα: Ισπανικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης:NT013

Το Πείραμα του Stanford

Το διαβόητο «Πείραμα της Φυλακής του πανεπιστημίου Στάνφορντ» διεξήχθη το 1971 από την ερευνητική ομάδα του καθηγητή στο τμήμα Ψυχολογίας του πανεπιστημίου Στάνφορντ, Φίλιπ Ζιμπάρντο, πάνω στις ψυχολογικές επιπτώσεις που επιφέρει η μετατροπή ενός ατόμου σε φυλακισμένο ή δεσμοφύλακα.

Λίγες μέρες πριν την έναρξη του πειράματος η παρακάτω αγγελία εμφανίστηκε σε μια τοπική εφημερίδα της Καλιφόρνια:

«Άνδρες, φοιτητές πανεπιστημίου, ζητούνται για συμμετοχή σε μια ψυχολογική μελέτη για τη ζωή στη φυλακή. Αμοιβή 15 δολάρια την ώρα για μια περίοδο δύο εβδομάδων ξεκινώντας στις 14 Αυγούστου».

Περισσότεροι από εβδομηνταπέντε φοιτητές δήλωσαν συμμετοχή. Εικοσιτέσσερις από αυτούς τελικά επιλέχθηκαν και ορίστηκαν τυχαία να παίξουν το ρόλο είτε του «φυλακισμένου» είτε του «δεσμοφύλακα», σε μια υποτιθέμενη φυλακή που είχε δημιουργηθεί για τους σκοπούς του πειράματος στο υπόγειο του κτιρίου του τμήματος Ψυχολογίας του πανεπιστημίου. Η επιλογή των υποψηφίων έγινε με βάση την απουσία ψυχολογικών και ιατρικών προβλημάτων, καθώς και ποινικού μητρώου.

Ο Ζιμπάρντο και η ομάδα του ξεκίνησαν το πείραμα για να εξετάσουν την ορθότητα της ιδέας ότι οι συνθήκες κακοποίησης στις φυλακές ανακύπτουν κυρίως εξαιτίας των εγγενών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας των φυλακισμένων και των φρουρών τους. Για τον έλεγχο της υπόθεσης εφάρμοσαν μια σειρά από συμβάσεις με σκοπό να προκαλέσουν τον αποπροσανατολισμό και την αποπροσωποποίηση, την αποποίηση της ταυτότητάς των «κρατουμένων» καθώς και την ενίσχυση του αισθήματος εξουσίας των «δεσμοφυλάκων».

Κάτω από απόλυτα ρεαλιστικές συνθήκες, οι φυλακισμένοι ζούσαν κλειδωμένοι στα κελιά τους, υπό συνθήκες εξαθλίωσης, ψυχολογικής πίεσης, χωρίς προσωπικό χώρο και χρόνο, φορώντας ένα κουρέλι-φόρεμα, χωρίς εσώρουχα και με ξυρισμένα κεφάλια. Από την άλλη, οι «φύλακες» δούλευαν σε βάρδιες, φορώντας στρατιωτικές στολές και ειδικά γυαλιά ηλίου που απέτρεπαν την απευθείας βλεματική επαφή. Κρατούσαν αστυνομικό γκλομπ και αποκαλούσαν τους «φυλακισμένους» αποκλειστικά με αριθμούς.

Το πείραμα γρήγορα κλιμακώθηκε και ο Ζιμπάρντο έχασε τον έλεγχό του. Οι φυλακισμένοι υπέφεραν -αλλά και αποδέχτηκαν- σαδιστικές κι εξευτελιστικές συμπεριφορές. Τα υψηλά επίπεδα στρες σταδιακά τους οδήγησαν από τη στάση εξέγερσης απέναντι στις συνθήκες, στην απώθηση της πραγματικότητας και την αποδοχή πειθήνιου ρόλου. Μέχρι το τέλος του πειράματος πολλοί είχαν φανερώσει έντονες συναισθηματικές ενοχλήσεις.

Το πείραμα της φυλακής του Στάνφορντ έληξε στις 20 Αυγούστου του 1971, έξι μέρες μετά την έναρξή του, αντί για δεκατέσσερις όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Εκείνη τη μέρα ο Ζιμπάρντο κάλεσε «φρουρούς» και «φυλακισμένους» για να ανακοινώσει ότι η «φυλακή» έκλεισε.

Τα αποτελέσματα του πειράματος φαίνεται πως καταδεικνύουν το ευεπηρέαστο και την υπακοή των ανθρώπων όταν τους παρασχεθεί μια νομιμοποιημένη ιδεολογία καθώς και κοινωνική και θεσμική υποστήριξη.

Γίνεται έτσι συμβατό με το επίσης πολύ γνωστό πείραμα του καθηγητή Μίλγκραμ, το οποίο έλαβε χώρα στα μέσα του εικοστού αιώνα στο πανεπιστήμιο Yale των ΗΠΑ και σόκαρε τη φοιτητική και ακαδημαϊκή κοινότητα του πανεπιστημίου καταδεικνύοντας ότι καθημερινοί άνθρωποι εκπλήρωναν εντολές -κάτω από εφάμιλλες συνθήκες «νομιμοποίησης»- που οδηγούσαν στη φαινομενική χορήγηση ισχυρότατων ηλεκτρικών σοκ σε άλλους συμμετέχοντες.

Το «πείραμα της φυλακής» και παραλλαγές του, πλέον είναι παράνομα στις ΗΠΑ.

Διάρκεια: 29:00

Έτος Παραγωγής: 2002

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ012

Τα Παιδιά Της Αρνα (Arna’s Children)

Arnas Children. 83 λεπτά, του Juliano Mer Khamis , 2003. Μια συγκλονιστική ταινία, με μια ισραηλινή, την Αρνα Μερ Χαμίς, να στήνει ένα θεατρικό εργαστήρι στην Τζενίν, με μαθητές μικρούς παλαιστίνιους, ενάντια σε κάθε προκατάληψη. Η κατοχή, όμως, θα καταστρέψει τις προσπάθειές της, ο ισραηλινός στρατός θα κατεδαφίσει το ίδιο το σπίτι που στέγαζε το θέατρο, οι μαθητές της θα συμμετάσχουν ενεργά στην αντίσταση, με σκληρό τίμημα.http://www.intifada.gr
Η ιστοσελίδα της ταινίας: http://www.arna.info/Arna/
Η ταινία έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τη βιντεοκολλεκτίβα «Κινηματόγραφος».

Η συγκλονιστική διαδρομή μιας ομάδας παιδιών στον προσφυγικό καταυλισμό της Jenin στη Δυτική όχθη, ανάμεσα στο θέατρο και το θάνατο.

Διάρκεια: 83

Έτος Παραγωγής: 2004

Γλώσσα: Αραβικά, Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ011

Κατασκευάζοντας Τη Συναίνεση (Manufacturing Consent)

Το Manufacturing Consent: Noam Chomsky and the Media (Κατασκευάζοντας Συναίνεση: Ο Νόαμ Τσόμσκυ και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης), είναι ένα πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ που εξερευνά την πολιτική ζωή και τις ιδέες του παγκοσμίως γνωστού γλωσσολόγου, διανοούμενου και πολιτικού ακτιβιστή Νόαμ Τσόμσκυ. Δημιουργήθηκε από δύο ανεξάρτητους Καναδούς κινηματογραφιστές, τους Mark Achbar και Peter Wintonick και βασίζεται στο βιβλίο του Τσόμσκυ, Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media (Κατασκευάζοντας Συναίνεση: Η Πολιτική Οικονομία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης), το οποίο έγραψε μαζί με τον Έντουαρντ Σ. Χέρμαν.

Η ταινία παρουσιάζει το «μοντέλο της προπαγάνδας» των Τσόμσκυ και Χέρμαν, την άποψη ότι τα εταιρικά μέσα ενημέρωσης, ως θεσμοί κινούμενοι από το κέρδος, έχουν την τάση να υπηρετούν και να προάγουν τα συμφέροντα της κυρίαρχης ελίτ της κοινωνίας.

Οι κάμερες του ντοκιμανέρ ακολουθούν τον Τσόμσκυ σε διαλέξεις, συζητήσεις και τηλεοπτικές αντιπαραθέσεις για μια περίοδο 4 ετών, ενώ το συνολικό τηλεοπτικό υλικό που περιλαμβάνεται καλύπτει μια περίοδο της ζωής του με εύρος 25 ετών.

Ένα μεγάλο μέρος της ταινίας εξετάζει την κάλυψη από τις The New York Times της Ινδονησιακής κατοχής του Ανατολικού Τιμόρ που κατά τον Τσόμσκυ αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της απροθυμίας των μέσων να ασκήσουν κριτική σε ένα σύμμαχο της ελίτ.

Μέχρι τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ «The Corporation» το 2003, από τους Mark Achbar, Jennifer Abbott και Joel Bakan, ήταν το πιο επιτυχημένο ντοκιμαντέρ στην ιστορία του Καναδά. Έχει κερδίσει 22 βραβεία, έχει προβληθεί σε περισσότερες από 300 πόλεις σε όλο τον κόσμο, σε περισσότερα από 50 διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ, σε πάνω από 30 δίκτυα. Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.

Η αντίδραση του Τσόμσκυ για την ταινία ήταν ανάμικτη. Σε δημόσια συζήτηση δήλωσε ότι η ταινία δε μεταδίδει το μήνυμά του, κάνοντας τον κόσμο να πιστέψει ότι είναι ο ηγέτης κάποιου κινήματος στο οποίο θα πρέπει να ενταχθούν. Επίσης, στην ίδια συζήτηση, ασκεί κριτική στην κριτική των New York Times για την ταινία που την παρουσιάζει λανθασμένα σαν κάλεσμα για οργάνωση των ψηφοφόρων και όχι ως μια κριτική στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Διάρκεια: 167:00

Έτος Παραγωγής: 1993

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ010

Ο Άνθρωπος Που Ενόχλησε Το Σύμπαν

Ψυχιατρείο Χανίων. Μια ομάδα ασθενών φιλοξενεί τους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ στην «Εκκλησία του Δήμου», το χώρο που καθημερινά συναλλάσσονται και συνομιλούν, εκεί που άλλος ζητάει κατοστάρικο κι άλλος ζητάει λόγο. Στο χώρο που καθημερινά διαχειρίζονται την ομορφιά τους και τη σχέση τους καλά.

Μια άλλη ομάδα, πρώην χρόνιων ασθενών, εκτός Ψυχιατρείου πλέον, βιώνει μια επίπονη διαδικασία κοινωνικής επανένταξης και αποτολμά, στο πλαίσιο διεθνών ανταλλαγών, ένα εβδομαδιαίο ταξίδι στη Δανία.

Η ταινία, μέσα από τον παράλληλο λόγο των δυο ομάδων, προσπαθεί να ακούσει το λόγο της τρέλας, κάτω από το χαώδες παραλήρημά της, κρούστα μιας βαθιάς θάλασσας. Προσπαθεί να δει τη δραματική σύγκρουση του ανθρώπου με την τρέλα, στη βαθύτατη απόγνωση και απόλυτη αμφιβολία για κάθε όψη του είναι που εμπεριέχει.

«Αν τη ζωή μας κυκλώνει ο θάνατος, τη διανοητική μας υγεία γυροφέρνει η παραφροσύνη». Στην τρέλα, ο άνθρωπος νοιώθει πώς δεν έχει να επιστρέψει πουθενά. Δεν είναι πια. Ήταν.

Διάρκεια: 52:00

Έτος Παραγωγής: 2000

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ009

Αληθινός φασισμός

Βίαιος Αύγουστος: Τα πογκρόμ εναντίον ελλήνων μεταναστών στο Τορόντο (1918)

Τον Αύγουστο του 1918 ένα πλήθος 50.000 καναδών “πατριωτών” επιδόθηκε για μέρες σε ένα ανελέητο πογκρόμ σε βάρος των ελληνόφωνων μεταναστών της πόλης. Το αποτέλεσμα αυτού του ρατσιστικού πογκρόμ ήταν ο θάνατος αρκετών μεταναστών, μεταξύ των οποίων 29 γυναίκες και 6 ανήλικα παιδιά καθώς και υλικές ζημιές 1.000.000 δολαρίων.

Η αφορμές ήταν πολλές. Για χρόνια οι ελληνόφωνοι μετανάστες, μικροιδιοκτήτες και εργαζόμενοι κυρίως στον επισιτισμό (greek restaurants) αποκαλούνταν από τους ντόπιους “slackers”, δηλαδή “τεμπελχανάδες” επειδή κατα τους ρατσιστές απέφευγαν τις βαριές δουλειές του φορτοεκφορτωτή, του ξυλοκόπου ή του βιομηχανικού εργάτη και δούλευαν σαν μάγειροι, ψήστες, σερβιτόροι ή υπάλληλοι εμπορικών καταστημάτων.

Ακολούθησε μια σειρά από γεγονότα όπως οι καλές σχέσεις του τότε πρωθυπουργού Βενιζέλου με το γερμανό Κάιζερ, η ουδετερότητα της χώρας προέλευσής τους κατα τις αρχές του Α’ παγκοσμίου πολέμου και η άρνηση των ελληνόφωνων μεταναστών να καταταγούν στον Καναδικό στρατό που όξυναν τις ρατσιστικές αντιλήψεις σε βάρος τους.

Επιστρέφοντας οι χιλιάδες των βετεράνων καναδών από τη σφαγή χαρακωμάτων του Α’ παγκοσμίου πολέμου, πολλοί απ’αυτούς ανάπηροι και σε άθλια οικονομική κατάσταση, βρήκαν τους ελληνόφωνους μετανάστες που αποτελούσαν το 0,5% του πληθυσμού της πόλης να ευημερούν έχοντας στην κατοχή τους το 35% των μικρομεσαίων καταστημάτων.

Τον Αύγουστο του 1918, 10.000 βετεράνοι διαδήλωσαν στους δρόμους συνεπικουρούμενοι από 40.000 καναδούς πολίτες. Οι πολυήμερες διαδηλώσεις συχνά εξετράπησαν σε πογκρόμ σε βάρος μαγαζιών και σπιτιών μεταναστών με την αστυνομία στην καλύτερη περίπτωση θεατή ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου καναδοί αστυνομικοί έπαιρναν ενεργά μέρος στο πογκρόμ σε βάρος των ελληνόφωνων.

Οι μνήμες του ρατσιστικού πογκρόμ της πόλης έχουν μετατραπεί σήμερα σε φιέστα όπου “αντι”ρατσιστές συγκεντρώνονται στις συνοικίες των ελληνόφωνων και τρώνε μαζικά greek souvlaki, tzatziki, mousaka κλπ μεσογειακά εδέσματα.

Οι συγκρίσεις με τα σημερινά πογκρόμ μεταναστών σε αθήνα και πάτρα με την ανάλογη στάση της αστυνομίας και κάποιων “πολιτών” είναι αναπόφευκτες.

Για το γεγονός έχει γυριστεί ντοκυμανταίρ με βίντεο από σκληρές εικόνες της εποχής που κυκλοφορεί σε dvd με υπότιτλους στα ελληνικά με τον τίτλο “violent august”.

Διάρκεια: 46:16

Έτος Παραγωγής: 2009

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ007

Μάτια που δεν βλέπουν – Ojos que no ven

Σας παρουσιάζουμε στη συνέχεια το ντοκιμαντέρ “Ojos que no ven” (Μάτια που δεν βλέπουν), σχετικά με τα θύματα του φασισμού στην Ισπανία μετά τη δικτατορία του Φράνκο μέχρι τις μέρες μας. Ο τίτλος είναι από την ισπανική παροιμία “Ojos que no ven, corazón que no siente”, που σημαίνει αυτολεξεί “μάτια που δεν βλέπουν, καρδιά που δεν αισθάνεται”, που πάει να πει ότι αν κάποιος δεν έχει δει, δεν έχει μάθει κάτι κακό, τότε δεν θα υποφέρει, γιατί για αυτόν θα ήταν σαν μην είχε συμβεί (καμία σχέση επομένως με το ελληνικό “μάτια που δεν βλέπονται γρήγορα λησμονιούνται”).

Το ντοκιμαντέρ αποτελείται αποκλειστικά από συνεντεύξεις στα θύματα της ισπανικής ακροδεξιάς από το θάνατο του Φράνκο, στα τέλη του 1975, μέχρι σήμερα. Μιλάνε συγγενείς και φίλοι δολοφονημένων από το φασισμό, θύματα φασιστικών επιθέσεων και κάποιοι δημοσιογράφοι, ιστορικοί και μέλη κοινωνικών οργανώσεων. Όπως δηλώνουν οι ίδιοι οι παραγωγοί του ντοκιμαντέρ, “ξεκινώντας από ένα προσωπικό δράμα, φτάνουμε σε μία κοινωνική πραγματικότητα που δεν είναι προϊόν της τύχης, όπως είναι πολλές φορές μία αρρώστια ή ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, αλλά έχει άμεση σχέση με το κοινωνικό και οικονομικό σύστημα στο οποίο ζούμε και με την ύπαρξη ρατσιστικών και φασιστικών ομάδων”. Δεν πρόκειται επομένως για ένα ντοκιμαντέρ που θέλει να εμβαθύνει στην τραγωδία ή στον πόνο, γιατί με αφορμή αυτές τις τραγωδίες οι συγγενείς και φίλοι των θυμάτων έχουν κάνει πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις για να καταλάβουν την κοινωνία στην οποία ζούμε. Με τις διαφορές τους (μιλάμε για μία περίοδο πάνω των 35 ετών, με καταστάσεις αναγκαστικά διαφορετικές), έχουν πολλά να πουν και να συνεισφέρουν: για το ρόλο της αστυνομίας, για τη δικαιοσύνη, για τα ΜΜΕ, για τους πολιτικούς…

Στην Ισπανία, οι φασιστικές επιθέσεις και δολοφονίες δεν σταμάτησαν με το θάνατο του Φράνκο, αλλά συνεχίστηκαν μέχρι τις μέρες μας, με πάνω από 100 δολοφονημένους και 400 επιθέσεις το χρόνο ως μέσο όρο. Στη μεταπολίτευση (1975-1982), η ακροδεξιά προσπαθούσε να τρομοκρατήσει τα πιο ενεργά κομμάτια της κοινωνίας, που αγωνιζόταν για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη, σε συνεργασία με την αστυνομία, το στρατό και τους δικαστές. Η αριστερά και οι αναρχικοί επίσης ήταν στόχο της κρατικής τρομοκρατίας, που κρυβόταν πίσω από ομάδες όπως Triple A, Guerrilleros de Cristo Rey, Batallón Vasco Español κτλ., καθώς και μιας βάρβαρης αστυνομικής καταστολής. Μόνο το 1980 δολοφονήθηκαν πάνω από 20 άτομα σε ενέργειες που διεκδίκησαν ακροδεξιές ομάδες. Από το 1990 και μετά, ο διαχωρισμός μεταξύ κρατικής τρομοκρατίας, αστυνομικής καταστολής και φασιστικών επιθέσεων έγινε πιο σαφής, αλλά όχι απόλυτος. Επίσης, οι φασίστες πλέον δεν δρουν μόνο ενάντια σε αριστερούς, αναρχικούς, ομοφυλόφιλους και αυτονομιστές, αλλά και ενάντια σε άστεγους και μετανάστες.

Το ντοκιμαντέρ είναι του 2011 και διανέμεται δωρέαν με άδεια Creative Common. Ο σκηνοθέτης έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για παρουσιάσεις στην Ελλάδα.

Η σελίδα του ντοκιμαντέρ: http://www.ojosquenoven.org/

Μπορείτε επίσης να το δείτε στο youtube, με ελληνικούς υπότιτλους ενσωματωμένους: http://www.youtube.com/watch?v=5WOT81N1W00
—
Ελευθεριακή Συνδικαλιστική Ένωση – Διεθνείς Σχέσεις
Unión Sindical Libertaria – Relaciones Internacionales

Διάρκεια: 31:25

Έτος Παραγωγής: 2011

Γλώσσα: Ισπανικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: NT006

Η εξέγερση των Καταραμένων – Παρίσι 2005

Ξεχύθηκαν στους δρόμους και καίνε ότι βρίσκουν μπροστά τους οι «Αθλιοι» των φτωχών προαστίων του Παρισιού του 21ου αιώνα! Σχεδόν 11 μέρες τώρα μαίνονται οι συγκρούσεις με την αστυνομία νεαρών διαδηλωτών αραβικής και αφρικανικής καταγωγής, σε ολοένα και περισσότερες φτωχοσυνοικίες των περιχώρων της γαλλικής πρωτεύουσας, ενώ επεισόδια ξεσπούν και πυκνώνουν και σε άλλες γαλλικές πόλεις.

ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΑΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΗΡΩΝ ΚΑΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ.

Διάρκεια: 31:25

Έτος Παραγωγής: 2005

Γλώσσα: Ελληνικά

Υπότιτλοι: Όχι

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ005

What is Capital?

Ένα εισαγωγικό βιντεάκι για το κεφάλαιο από το blog http://kapitalism101.wordpress.com του Brendan M Cooney.

Διάρκεια: 09:29

Έτος Παραγωγής:

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: ΝΤ004