Viva la Escuela Moderna

Ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στην ισπανική τηλεόραση (TVE2) σχετικά με τη ζωή του Φερέρ και το Σύγχρονο Σχολείο.

[…]Απογοητευμένοι από την αποτυχία της τακτικής του τερρορισμού, πολλοί αναρχικοί άρχισαν να τονίζουν τη σπουδαιότητα της παιδείας για την επίτευξη των κοινωνικών στόχων τους. Ήταν η περίοδος της ακμής των ελευθεριακών σχολείων και των παιδαγωγικών προγραμμάτων σε όλες τις περιοχές της χώρας όπου οι αναρχικοί ασκούσαν κάποια επιρροή. Η πιο φημισμένη προσπάθεια σε αυτόν τον τομέα ήταν το Escuela Moderna (Σύγχρονο Σχολείο) του Φρανθισκο Φερέρ, ένα παιδαγωγικό σύστημα που επηρέασε σημαντικά την καταλανική εκπαίδευση και γενικότερα τις πειραματικές τεχνικές διδασκαλίας.[…]

[…]Το παιδαγωγικό σύστημα που ο Φερέρ έμελλε να καθιερώσει ως Σύγχρονο Σχολείο εμπεριέχει πολλά στοιχεία που σήμερα θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμβατικά, αλλά το διέκριναν και κάποια χαρακτηριστικά που ακόμα και στην εποχή μας έχουν ουσιαστικά παραμείνει σε πειραματικό στάδιο. Για να αντιληφθεί κανείς την αξιόλογη καινοτομία που σημείωση το Σύγχρονο Σχολείο, θα πρέπει να το δει συνολικά και στα πλαίσιο του ισπανικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Μολονότι στην Ισπανία υπήρχε μια πανεθνική εκπαιδευτική νομοθεσία, η διεύθυνση των περισσοτέρων σχολείων βρίσκονταν στα χέρια κληρικών που χρησιμοποιούσαν βάρβαρες μεθόδους διδασκαλίας και έδιναν έμφαση στην αποστήθιση του καθολικού δόγματος. Οι κληρικοί αυτοί κατέκριναν δριμύτατα κάθε πολιτική ομάδα, επιστημονική θεωρία ή πολιτιστική τάση που δυσαρεστούσε την εκκλησία. Η μεικτή εκπαίδευση, η οποία ήταν ανεκτή στην επαρχία λόγω έλλειψης σχολικών εγκαταστάσεων, ήταν αυστηρά απαγορευμένη στις πόλεις. Απέναντι σε αυτό το νοσηρό κατεστημένο ο Φερέρ αντιπρότεινε ένα παιδαγωγικό σύστημα και μια μέθοδο διδασκαλίας που οι κληρικοί μπορούσαν να αντιληφθούν μόνο σαν «διαβολικά». Καθιέρωσε μια σειρά μαθημάτων βασισμένων στις φυσικές επιστήμες και στον ηθικό ορθολογισμό, απαλλαγμένων από θρησκευτικά δόγματα και πολιτικές προκαταλήψεις. Παρόλο που η διδασκαλία ήταν συστηματική, δεν υπήρχαν έπαινοι, βαθμοί ή εξετάσεις.

Στην ουσία δεν υπήρχε καμία ατμόσφαιρα ανταγωνισμού, πειθαναγκασμού ή εξευτελισμού. Σύμφωνα με τα λόγια του Φερέρ, η «αρχή της αλληλεγγύης και της ισότητας» χρησίμευε ως οδηγός για τα μαθήματα. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι «απείθαρχοι» μαθητές στα εκκλησιαστικά σχολεία ήταν αναγκασμένοι να γονατίζουν σε στάση μετάνοιας και στη συνέχεια να ξυλοκοπούνται, το Σύγχρονο Σχολείο προειδοποιούσε τους δασκάλους ότι έπρεπε να «απέχουν από κάθε ηθική ή υλική τιμωρία διαφορετικά κινδύνευαν να κριθούν ακατάλληλοι για πάντα». Η διδασκαλία έπρεπε να βασίζεται αποκλειστικά στην αυθόρμητη επιθυμία των μαθητών να αποκτήσουν γνώσεις και να τους προσφέρει την ευκαιρία να μαθαίνουν σύμφωνα με το δικό τους προσωπικό ρυθμό. Ο σκοπός του σχολείου ήταν να εμφυσήσει στους μαθητές «μια αμείλικτη εχθρότητα απέναντι στις προκαταλήψεις» και να δημιουργήσει «γερά μυαλά, ικανά να διαμορφώνουν τις δικές τους ορθολογιστικές πεποιθήσεις πάνω σε όλα τα θέματα».

Για τον Φερέρ , ωστόσο, «η εκπαίδευση του ανθρώπου δεν συνίσταται μόνο στην εξάσκηση του πνεύματός του, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η καρδιά και η θέλησή του. Παρά τις διαφορετικές λειτουργίες του, ο άνθρωπος είναι ένα ολοκληρωμένο και ενιαίο σύνολο. Παρουσιάζει ποικίλες όψεις, αλλά κατά βάθος είναι μια και μοναδική ενέργεια η οποία παρατηρεί, αγαπά και χρησιμοποιεί τη βούληση για την επιδίωξη των στόχων του». Σύμφωνα με τον Φερέρ, μια από τις σημαντικότερες αποστολές του Σύγχρονου Σχολείου ήταν να διατηρήσει αυτήν την ενότητα του ατόμου και να φροντίσει ώστε να μην δημιουργείται «διχασμός της προσωπικότητας στο άτομο: το ένα μέρος να αντιλαμβάνεται και να εκτιμά την αλήθεια και την καλοσύνη και το άλλο να ακολουθεί το κακό». Το ίδιο το σχολείο πρέπει να αποτελεί μια μικρογραφία του πραγματικού κόσμου και να ενσωματώνει πολλές διαφορετικές πλευρές και ανθρώπινες προσωπικότητες.

Για αυτόν το λόγο ο Φερέρ δεν επέμεινε απλώς στη μεικτή εκπαίδευση των δύο φύλων, αλλά και σε ένα αντιπροσωπευτικό σύνολο μαθητών από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Θεωρούσε ότι έπρεπε να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για να έρθουν τα παιδιά των εργατών κοντά στα παιδιά της μεσαίας τάξης έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα πλήρως απελευθερωτικό περιβάλλον για τους νέους, «ένα σχολείο χειραφέτησης το οποίο θα αποκλείσει από τη σκέψη καθετί που χωρίζει τους ανθρώπους: τις εσφαλμένες αντιλήψεις περί ιδιοκτησίας, πατρίδας και οικογένειας». Πολλά από αυτά τα ιδεώδη αποτελούν την πεμπτουσία του αναρχισμού και αποκαλύπτουν την επιρροή του Λορένθο και του Κροπότκιν στην σκέψη του Φερέρ.

Ο Φερέρ δημιούργησε το Σύγχρονο Σχολείο στη Βαρκελώνη μόλις τον Σεπτέμβριο του 1901 […]

Διάρκεια: 50:50

Έτος Παραγωγής:

Γλώσσα: Ισπανικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: NT101