Πατέρας αφέντης

Η αληθινή ιστορία της σύγκρουσης ενός πατριαρχικού βοσκού από τη Σαρδηνία με το γιό του, στο φόντο των κοινωνικών αντιθέσεων της εποχής. O Γκάβινο Λέντα έγραψε ο ίδιος την ιστορία του σε βιβλίο («Πατέρας και αφέντης: H εκπαίδευση ενός βοσκού»), το οποίο μετέφεραν στον κινηματογράφο οι αδελφοί Tαβιάνι.

Διάρκεια: 11:00

Έτος Παραγωγής: 1977

Γλώσσα: Ιταλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: T078

Κόκκινος ψαλμός

Χρονικό των εξεγέρσεων των χωρικών στη νοτιανατολική Ουγγαρία, όπου οι κοινωνικές διεκδικήσεις παίρνουν και θρησκευτικό χαρακτήρα, μέσα από επαναστατικές τελετουργίες, χορούς και τραγούδια που διαμορφώνουν έναν “κόκκινο ψαλμό”.

Διάρκεια: 88:00

Έτος Παραγωγής: 1971

Γλώσσα: Ούγγρικα

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: T077

Άγρια συμμορία

Έτος 1913. Ο Πάικ Μπίσοπ είναι επικεφαλής μιας ομάδας έξι παρανόμων, που σχεδιάζουν να ληστέψουν τραίνο του αμερικάνικου στρατού στην πόλη του Σαν Ραφαέλ, στο νότιο Τέξας, στα σύνορα με το Μεξικό. Προτού αντιληφθούν την παγίδα που τους έχουν στήσει, δεν αργούν να έρθουν αντιμέτωποι με μια συμμορία κυνηγών κεφαλών, τον Μεξικάνικο στρατό, αλλά και τους αντάρτες της Επανάστασης…

Διάρκεια: 134:00

Έτος Παραγωγής: 1976

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: Τ076

Εγώ, ο Pierre Riviere, που έσφαξα (…)

Ιστορία έρωτα και αναρχίας

Φασιστική Ιταλία 1932:  ένας αναρχικός που έχει ως σκοπό την εκτέλεση του Μουσολίνι δολοφονείται από την αστυνομία. Τότε ο Τουρίν, ένας αγαθός χωρικός, οργισμένος από τη δολοφονία του φίλου του αναλαμβάνει την αποστολή του, παρατάει τη ζωή του στο χωριό, έρχεται σε επαφή με το αναρχικό κίνημα και ταξιδεύει στη Ρώμη όπου θα συναντηθεί με έναν σύνδεσμο που γνωρίζει πότε και που θα βρεθεί ο Μουσολίνι. Ο σύνδεσμος είναι η Σαλώμη,που δουλεύει σε μπορντέλο. Και οι δυο έχουν προσωπικούς και πολιτικούς λόγους να θέλουν τον Ντούτσε νεκρό, αλλά το σχέδιο δεν θα πάει όπως αρχικά το είχαν σχεδιάσει…

Διάρκεια: 119:00

Έτος Παραγωγής: 1973

Γλώσσα: Ιταλικά

Υπότιτλοι: gr, en

Κωδ.Καταχώρησης:  T074

Εξολοθρευτής άγγελος

Η ταινία περιγράφει το δείπνο μίας παρέας αριστοκρατών σε κάποιο σπίτι. Μετά το δείπνο, οι καλεσμένοι μεταφέρονται στο σαλόνι από το οποίο, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, είναι αδύνατο να εξέλθουν. O εγκλεισμός τους, στο διάστημα των επόμενων ημερών, οδηγεί στην απώλεια της αξιοπρέπειάς τους και την υποταγή στα ένστικτά τους.

Διάρκεια: 93:00

Έτος Παραγωγής: 1962

Γλώσσα: Ισπανικά

Υπότιτλοι: gr, en

Κωδ.Καταχώρησης: Τ073

Sweet Movie

Στεφανωμένες πόρνες μπαίνουν στο Ναό, ανοίγουνε τα σκέλια στο βωμό, και ανταγωνίζονται την εικονική αγνότητά τους. Βλέπεις, ο Πατερούλης μπορεί να απαγόρεψε τον έρωτα, αλλά τις ευλόγησε με την αρετή του αυνανισμού! Ο παρθενικός υμένας διατηρήθηκε άθικτος. Ο ανέγγιχτος κόλπος συνώνυμο της αγνότητας. Κι άλλα οξύμωρα! Ο Dusan Makavejev, από το πρώτο κιόλας πλάνο του Sweet Movie έχει μια φρενήρη διάθεση να ειρωνευτεί αυτόν τον κόσμο. Αυτό τον τραγικό κόσμο μας.

Οι ήρωες στο Sweet Movie συναντιούνται σε τρισμέγιστα συμπόσια με περιττώματα, και σε κρεβάτια φετιχιστικών σεξουαλικών επιθυμιών. Τραγουδάνε, διασκεδάζουν, αυτό που με ευκολία θα χαρακτηρίζαμε με πνευματικό ξεπεσμό και παρακμή. Υπάρχει όμως μια παγίδα! Οι ήρωες του Sweet Movie μπορεί να υπακούουν σε ζωώδη ένστικτα, κι εν τέλει να φέρονται σαν ζώα, όμως υπάρχουν πολλές εκφάνσεις στη συμπεριφορά του ζώου.

Υπάρχει μια παγίδα στο να αναγνωρίζεις τι είναι ηθικό, τι αποκρουστικό, τι αηδιαστικό και να υψώνεις τον δείκτη απέναντί του. Κι ο θεατής, ο σύγχρονος άνθρωπος, πέφτει πολύ εύκολα σε αυτή την παγίδα. Την παγίδα των προδιαγεγραμμένων αντιλήψεων και των λοιπών βεβαιωτήτων.

Αναμφίβολα, το Sweet Movie απέχει πολύ απ’ το να είναι μια λάγνα ταινία που αποσκοπεί στην πρόκληση. Ο Dusan Makavejev τοποθετεί το φιλμ σ’ ένα πολύ στιβαρό και συμπαγές περιβάλλον, τόσο πολιτικά όσο και ιστορικά όσο και κοινωνιολογικά. Ένα συμπαγές περιβάλλον, όχι μόνο για το σύγχρονο άνθρωπο, αλλά και για την ανθρωπότητα.

Ο Dusan Makavejev μέσα σε αυτό το αντιαφηγηματικό φιλμικό περιβάλλον και τα οξύμωρα, αλλά και ακριβή, υπερρεαλιστικά διαλογικά μέρη μας υποσημειώνει ότι ο άνθρωπος είναι το λάθος την Ιστορίας ή της (αν)ιστορικότητας. Μιας Ιστορίας, που ως γνώση, αποτέλεσε το μεγαλύτερο εργαλείο ελέγχου και μόρφωσης των ανθρώπων. Το ό,τι αναγνωρίζουμε ως ηθικό προέκυψε άρρηκτα από τα κατάλοιπα της χριστιανικής ηθικής με την οποία διαποτιστήκαμε. Ή όποιας άλλης πολιτισμικής ηθικής στην οποία υποδουλωθήκαμε. Η απογοήτευσή μας για την ανεπιτυχία της επανάστασης ήταν άλλη. Πειστήκαμε/μας πείσανε για την αποτυχία, μέσα από την αδυναμία της πραγμάτωσής της επανάστασης. Μα η αποτυχία ήταν άλλη. Το ό,τι πάτησε σε ιδεώδη και ιδανικά που στη συνέχεια μετουσιώθηκαν σε ακλόνητους και αδιαμφισβήτητους λίθους. Ακλόνητοι λίθοι που με τη σειρά τους διεκδίκησαν το δικό τους μερίδιο στη θρησκεία και την ηθική. Κάπου μας σερβιρίστηκε υπογείως το μελλοντικό καπιταλιστικό όραμα. Φάγαμε. Μα αυτό το όραμα δεν ήταν ποτέ στα αλήθεια μελλοντικό. Άρρηκτα συνυφασμένο με την εγωτική φύση του ανθρώπου που διψούσε για επέκταση(πόλεμοι) και προσωπική ανάδειξη(ματαιοδοξία). Κάπου εκεί διαμορφωθήκαμε. Βέβαιοι για το ορθό και το λάθος. Πεποισμένοι για το αποδεκτό και το απαράδεκτο, ζήσαμε γλεντώντας τον δικό μας πνευματικό ξεπεσμό, την ολοδική μας ήττα της παρακμής. Λάθη της ιστορίας που ήπιαμε. Ακολουθήσαμε σαν υπνωτισμένοι τρόπους άλλων. Τρόπους άλλων που δεν έγιναν ποτέ δικοί μας, γιατί προλάβαμε να υποδουλωθούμε εγγύτερα στην ιδιοκτησία τους. Σ’ όλα αυτά, τελικά, μοιάζουμε με τους χαρακτήρες του Sweet Movie. Μα η υπερβολική ομοιότητα δεν αφορά τους τρόπους. Προκύπτει από την κοινή αδυναμία μας -άκρο ασυνειδησίας- να αναγνωρίσουμε την κατάστασή μας και να αναγνωριστούμε.

Υπάρχει ζωή στη γη; Υπάρχει ζωή μετά τη γέννηση;

Και λίγο πριν το τέλος, ο Dusan Makavejev, σε μια σκηνή ασύλληπτης κινηματογραφικής ευστροφίας διδάσκει το αυτονόητο: Σε μια εποχή που τα πάντα είναι επιχρυσωμένα ή πασπαλισμένα με ζάχαρη, στην εποχή των μεταμφιέσεων, ο θάνατος μοιάζει με μοναδική σωτηρία. Όχι σαν λύτρωση. Μα, καλείσαι να εξέλθεις απ’ το σύμπαν των μεταμφιεσμένων ειδώλων, να διανύσεις τον μοναχικό σου Γολγοθά, και να φονεύσεις ό,τι έχει αφεθεί ολοκληρωτικά στην παρακμή. Με οποιοδήποτε κόστος. Αναζητώντας ένα σημείο πλησιέστερο στο οριακό σημείο μηδέν. Όχι για μια νέα αρχή. Ανεπανόρθωτη η βλάβη του ό,τι υπήρξαμε σαν Ιστορία, σαν Ανθρωπότητα. Οφείλεις να αναζητήσεις ένα σημείο πλησιέστερο στο οριακό σημείο μηδέν. Όχι για συγχώρεση. Μα για μια πιο καθαρή ανάσα.

Υπάρχει ζωή στη γη; Υπάρχει ζωή μετά τη γέννηση;

Διάρκεια: 98:00

Έτος Παραγωγής: 1974

Γλώσσα: Γαλλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: T072

Η μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων

Μέσα στις φτωχογειτονιές των αγγλικών πόλεων, στην τέλεια εξαθλίωση των ανθρώπων και του τοπίου, μαίνεται αδιάκοπα και υπόγεια η πάλη των Εκτός Νόμου με τους Εντός Νόμου. Το σκηνικό: βρώμικοι δρόμοι, εργοστάσια που σε τρελαίνουν με το βουητό τους, πείνα. Τα λεφτά δεν φτάνουν ποτέ, συχνά δεν υπάρχει πανωφόρι για τον βαρύ χειμώνα.
Έτσι, όταν τα χαμίνια, οι εγκληματίες, τα παιδιά του αναμορφωτηρίου, τα βάζουν μ’ αυτό το απαίσιο σύστημα που τους κρατάει κλειδωμένους στην ασκήμια της ζούγκλας τους -όταν κλέβουν ένα φουρνάρικο τη νύχτα, όταν κάνουν γυαλιά καρφιά ένα πικνίκ της καλής κοινωνίας, όταν βγαίνουν από τη μοναξιά και την ανία και την ήττα τους και επαναστατούν- ο αναγνώστης τους ζητοκραυγάζει μέσα του, γελάει με τα καμώματά τους, και ποντάρει στο δρομέα των μεγάλων αποστάσεων που βάζει τα δυνατά του να χάσει, να νικήσει ολομόναχος την κοινωνία.

Διάρκεια: 102:00

Έτος Παραγωγής: 1962

Γλώσσα: Αγγλικά

Υπότιτλοι: gr

Κωδ.Καταχώρησης: T071

Μπορεί η διαλεκτική να σπάσει τούβλα;

Το μπορεί η διαλεκτική να σπάσει τούβλα του καταστασιακού Ρενέ Βιενέ είναι µεταστροφή µιας cult κινεζικής ταινίας καράτε. Η λογική της είναι απλή: Ο Βιενέ διατηρεί ολόκληρο το οπτικό µέρος, τις εικόνες και την κίνηση από το πρωτότυπο, και αλλάζει το ηχητικό – ντουµπλάρει τους διαλόγους και προσθέτει ορισµένα σχόλια, στα γαλλικά. Η πάλη του καλού µε το κακό µετατρέπεται σε πάλη του “προλεταριάτου µε τη γραφειοκρατία”!

Η υπόθεση έχει ως εξής: οι γραφειοκράτες (στο πρωτότυπο οι προύχοντες του χωριού) καταπιέζουν βάναυσα τους προλετάριους (τους χωρικούς), μέχρι που εμφανίζεται ένας μυστηριώδης νέος. Ο νέος αυτός, ανακαλύπτουμε, είναι ο “διαλεκτιστής”, ο οποίος ξυλοκοπάει μία ομήγυρη από 15 άτομα για πρωινό. Κάποιοι χαρακτηριστικοί διάλογοι: όταν ο υπασπιστής του γραφειοκράτη επιτίθεται στους “αθώους προλετάριους” εξανίσταται ως εξής: “δεν θέλω να ξανακούσω για πάλη των τάξεων… διαφορετικά θα στείλω τους κοινωνιολόγους κι αν χρειαστεί τους ψυχιάτρους. Τους Φουκώ. Τους Λακάν. Τους στρουκτουραλιστές”. Αργότερα, όταν ο μειλίχιος και συμπονετικός ήρωας του χωριού ψιθυρίζει κάτι στην αγαπημένη του, εκείνη αποκρίνεται “…φυσικά σε πιστεύω… σε έχω δει να σκοτώνεις τόσους παπάδες…”

Ένας από τους λόγους που υπήρχε ενδιαφέρον για το γύρισμα μιας τέτοιας ταινίας φαίνεται να ήταν το φαινόμενο της αντιγραφής και ανακύκλωσης ενός απλού και κλισέ σεναρίου για ανατρεπτικούς σκοπούς. Η πρακτική της χρήσης ενός ήδη υπάρχοντος έργου με σκοπό την αναπροσαρμογή του για άλλους σκοπούς (detournement) είναι πολλά υποσχόμενη και θέτει ενδιαφέροντα ερωτήματα. Πέρα από το πολιτικό χιούμορ και τη σάτιρα, η ταινία εγείρει και κάποια ουσιαστικά ζητήματα (π.χ. σχέση ιδεολογίας/πολιτικής και θεάματος).

Κείμενο που μοιράστηκε σε προβολή της ταινίας του Rene Vienet “Μπορεί η διαλεκτική να σπάσει τούβλα?“

Διάρκεια: 82:00

Έτος Παραγωγής: 1973

Γλώσσα: Γαλλικά

Υπότιτλοι: gr, en

Κωδ.Καταχώρησης: Τ070

Schwarzfahrer

Το Schwarzfahrer (στα γερμανικά μεταφράζεται ως λαθρεπιβάτης αλλά και ως μαύρος αναβάτης)του Γερμανού σκηνοθέτη Pepe Danquart έχει κερδίσει το όσκαρ ταινίας μικρού μήκους το 1994. Καταδίκη του καθημερινού ρατσισμού μέσα από μια ιστορία σε ένα τραμ.

Διάρκεια: 10:00

Έτος Παραγωγής: 1993

Γλώσσα: Γερμανικά

Υπότιτλοι: gr, fr

Κωδ.Καταχώρησης: Τ069